Με αφορμή την 21η Σεπτεμβρίου που έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Alzheimer, το Τμήμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
“H νόσος Alzheimer είναι μία πραγματικότητα. Πολλοί άνθρωποι νοσούν και πολλοί περισσότεροι θα νοσήσουν στο μέλλον. Η Παγκόσμια Ημέρα νόσου Alzheimer καθιερώθηκε να εορτάζεται στις 21 Σεπτεμβρίου κάθε έτους με στόχο την ευαισθητοποίηση και την αφύπνιση του κοινού για την νόσο. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω των οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε πολλές χώρες του κόσμου, με την υποστήριξη της Διεθνούς Εταιρίας Νόσου Alzheimer (ADI). Στην Ελλάδα δραστηριοποιείται η Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών που εδρεύει στην Θεσσαλονίκη.
Με τον όρο άνοια εννοούμε την έκπτωση των νοητικών ικανοτήτων του ατόμου, της μνήμης και της κρίσης, του λόγου και της προσωπικότητας με συνέπεια τη σταδιακή έκπτωση της καθημερινής λειτουργικότητας του.
Η νόσος Αλτσχάιμερ, είναι η συχνότερη μορφή άνοιας από την οποία:
Πάσχουν 35.000.000 άνθρωποι παγκοσμίως. Ο αριθμός των ατόμων που προσβάλλονται από την νόσο, αναμένεται να αυξηθεί στα 115.000.000 έως το έτος 2050. Στην Ευρώπη πάσχουν περίπου 7.300.000 άτομα. Επιδημιολογικά δεδομένα για την συχνότητα της Νόσου Αλτσχάιμερ στην Ελλάδα δεν υπάρχουν, λόγω απουσίας σχετικών μελετών. Ανάγοντας στον ελληνικό πληθυσμό δεδομένα άλλων χωρών, σήμερα στην Ελλάδα πρέπει να υπάρχουν 150.000-200.000 ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ, με πρόβλεψη για αριθμό άνω των 500.000 έως το 2050.
Η νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας. Είναι μία νευροεκφυλιστική ασθένεια του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, που χαρακτηρίζεται στην ήπια μορφή της από σταδιακή απώλεια της μνήμης και περιορισμό των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών του εγκεφάλου και είναι προοδευτική και μη αναστρέψιμη προς το παρόν. Εκδηλώνεται, συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών σπάνια σε ηλικίες 50-65, ενώ είναι σπανιότερη σε ηλικίες μικρότερες των 50 ετών.
Τα τελευταία χρόνια, η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ γίνεται με ολοένα αυξανόμενους ρυθμούς στην λεγόμενη «τρίτη ηλικία» και αυτό οφείλεται σε δύο λόγους:
1. Στην αύξηση του μέσου όρου ζωής , ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες.
2. Στην ευαισθητοποίηση του κοινού, των συγγενών των ασθενών και των γιατρών σχετικά με αυτό το ιατροκοινωνικό πρόβλημα.
Στα αρχικά στάδια της νόσου, τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα ελαφρά, κυρίως διαταραχές της μνήμης, δηλαδή, ο ασθενής ξεχνά τα πρόσφατα γεγονότα, ενώ συνήθως θυμάται με λεπτομέρειες τα παλιά. Πολλές φορές η κατάσταση θεωρείται ως φυσιολογική γήρανση και αυτό κάνει δύσκολη την πρώιμη διάγνωση. Καθώς η νόσος Αλτσχάιμερ εξελίσσεται και οι νοητικές λειτουργίες εκπίπτουν σταδιακά, ο ανοϊκός άρρωστος οδηγείται σε πλήρη αποδιοργάνωση της ζωής και της προσωπικότητάς του. Η επιθετικότητα , η καχυποψία, οι διαταραχές ύπνου είναι μερικές από τις διαταραχές της συμπεριφοράς που εμφανίζει. Τελικώς, γίνεται ανίκανος να φροντίσει τον εαυτό του και καταλήγει να εξαρτάται ολοκληρωτικά από τους συγγενείς του, για τους οποίους αποτελεί τεράστιο πρακτικό και ψυχικό φορτίο.
Αναμφίβολα, η φαρμακευτική θεραπεία αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη και ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδο αντιμετώπισης της νόσου Αλτσχάιμερ. Παρόλα αυτά, πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν ότι η χορήγηση φαρμάκων δεν αποτελεί τη μόνη θεραπευτική επιλογή.
Τα προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης αποτελούν μια νέα, μη φαρμακευτική θεραπευτική προσέγγιση της νόσου Αλτσχάιμερ, η οποία τα τελευταία χρόνια προσελκύει την προσοχή των επαγγελματιών υγείας που ασχολούνται με την άνοια. Τα προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης είναι κατάλληλα κυρίως για ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή και ήπιας έως μέτριας βαρύτητας νόσο Αλτσχάιμερ. Έτσι σχεδιάζεται ένα πρόγραμμα στο οποίο περιλαμβάνονται δραστηριότητες όπως:
· Προσανατολισμός στο χώρο και τον χρόνο
· Συζήτηση για θέματα της επικαιρότητας
· Εκμάθηση ή επανεκμάθηση υλικού με την εφαρμογή κατάλληλων μεθόδων
· Εκπαίδευση στη χρήση εξωτερικών μνημονικών βοηθημάτων
· Ασκήσεις για την μνήμη, την προσοχή, το λόγο, την κριτική σκέψη κ.λ.π.
· Θεραπείες τέχνης
· Θεραπεία δια των αναμνήσεων
· Επιτραπέζια παιχνίδια
Η θεραπεία αυτή δεν έρχεται να αντικαταστήσει τη φαρμακευτική θεραπεία της νόσου. Στόχος της είναι η συνδυαστική δράση, η οποία φαίνεται ότι μπορεί να ενισχύσει τη δράση των φαρμάκων, βελτιώνοντας θεαματικά το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Τα τελευταία χρόνια, εφαρμόζεται η εισαγωγή ηλεκτρονικών υπολογιστικών συστημάτων επιφανειών και αφής, στα προγράμματα νοητικής άσκησης φυσιολογικών ηλικιωμένων ατόμων, ατόμων με ήπια νοητική διαταραχή, αλλά και ασθενών με άνοια . Στην εφαρμογή αυτή τα αποτελέσματα είναι επίσης σημαντικά”.
