Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ελονοσίας, όπως καθιερώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η 25η Απριλίου, το Τμήμα Πρόληψης και Προαγωγής της Υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εξέδωσε την εξής ανακοίνωση:
«Η 25η Απριλίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ελονοσίας. Καθιερώθηκε το έτος 2007 από τον ΠΟΥ και τα κράτη μέλη, κατά τη διάρκεια της 60ης Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας.
Στόχος είναι, να επικαιροποιήσει τη δέσμευση των χωρών – μελών για την καταπολέμηση της ελονοσίας και μία ευκαιρία για να ανταλλαγούν εμπειρίες που θα δώσουν μια νέα ώθηση στην προσπάθεια και στις στρατηγικές ελέγχου του παγκόσμιου αυτού προβλήματος υγείας.
Το θέμα του εορτασμού για το 2014 και 2015 είναι: «Επενδύστε στο μέλλον – νικήστε την ελονοσία ».
Η ελονοσία είναι ένα νόσημα που βρίσκεται κάτω από παγκόσμια παρακολούθηση και το οποίο περιλαμβάνεται στα υποχρεωτικά δηλούμενα νοσήματα σύμφωνα με τον Διεθνή Υγειονομικό Κανονισμό. Κατά τον ΠΟΥ:
- Περίπου 3,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ο μισός πληθυσμός του πλανήτη, βρίσκεται σε κίνδυνο από την ελονοσία.
- Οι άνθρωποι που ζουν στις φτωχότερες χώρες είναι οι πιο ευάλωτοι.
- Η πρόληψη και τα μέτρα ελέγχου της νόσου έχουν ελαττώσει το φορτίο από αυτήν σε πολλές χώρες, αλλά και το παγκόσμιο φορτίο . Τα μέτρα αυτά έχουν μειώσει την επίπτωση της ελονοσίας κατά 25% παγκόσμια και κατά 31% στην Αφρική από το έτος 2000.
- Η θνητότητα από την ελονοσία, σε παγκόσμιο επίπεδο, παρουσίασε πτώση κατά 42% από το 2000 και κατά 49% στην, κατά ΠΟΥ, περιφέρεια της Αφρικής.
- Το 2012 υπολογίζεται ότι συνέβησαν 627.000 θάνατοι από ελονοσία κυρίως σε παιδιά κάτω των 5 ετών στην Υποσαχάρια Αφρική. Στην Αφρική σχεδόν κάθε λεπτό πεθαίνει ένα παιδί από ελονοσία.
Η ελονοσία (malaria) προκαλείται από ένα παράσιτο που ονομάζεται πλασμώδιο (Plasmodium), το οποίο μεταδίδεται με το τσίμπημα του θηλυκού μολυσμένου ανωφελούς (Anopheles) κουνουπιού. Ο ανωφελής είναι από τους διαβιβαστές νοσημάτων που τσιμπούν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η ένταση της μετάδοσης σχετίζεται με μία σειρά από παράγοντες που αφορούν το ίδιο το παράσιτο, τον φορέα τον ανθρώπινο ξενιστή και φυσικά το περιβάλλον. Η διαβίβαση εξαρτάται επίσης από τις κλιματικές συνθήκες που μπορούν να επηρεάσουν τον αριθμό και την επιβίωση των κουνουπιών. Σε πολλά μέρη, η μετάδοση είναι εποχιακή, με την κορύφωση στη διάρκεια και αμέσως μετά την περίοδο των βροχών.
Στο ανθρώπινο σώμα, τα παράσιτα πολλαπλασιάζονται στο ήπαρ και μετά μολύνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Τα συμπτώματα της ελονοσίας περιλαμβάνουν πυρετό με έντονο παροξυσμικό ρίγος, πονοκέφαλο, εμετούς, μυαλγίες και εμφανίζονται αρκετές ημέρες (1-4 εβδομάδες) μετά τη μόλυνση, ενώ παρατηρούνται συχνά υποτροπές. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η ελονοσία μπορεί γρήγορα να γίνει απειλητική για τη ζωή διακόπτοντας την παροχή αίματος σε ζωτικά όργανα. Είναι νόσημα που θεραπεύεται και προλαμβάνεται, ενώ σε πολλά μέρη του κόσμου, τα παράσιτα έχουν αναπτύξει αντίσταση σε μια σειρά από θεραπείες.
Σε μεγαλύτερο κίνδυνο βρίσκονται τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες, τα άτομα με HIV/AIDS, οι ταξιδιώτες σε ενδημικές περιοχές και οι μετανάστες από ενδημικές περιοχές οι οποίοι επιστρέφουν για να επισκεφτούν φίλους και συγγενείς (VFR’s ). Στην Ελλάδα η ελονοσία εκριζώθηκε το 1974 μετά από επίπονο και συντονισμένο αγώνα που αποτέλεσε παγκόσμιο παράδειγμα. Το 2011 εμφανίστηκε στην περιοχή του Ευρώτα Λακωνίας, στην Πελοπόννησο, μία συρροή κρουσμάτων στους κατοίκους χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική χώρα. Πριν το γεγονός αυτό, στην χώρα μας καταγράφονταν 30-50 περιστατικά ανά έτος που όμως όλα ήταν εισαγόμενα.
H αποτελεσματικότερη δράση αφορά την πρόληψη με στρατηγικές μείωσης των διαβιβαστών κουνουπιών και την καταπολέμηση τους (εξολόθρευση) καθώς και με τα ατομικά μέτρα προστασίας (κατάλληλα ρούχα, εντομοαπωθητικά, εξάλειψη των εστιών στο οικιακό περιβάλλον κ.λπ). Επιπλέον η ενημέρωση του κοινού και η ευαισθητοποίηση του ιατρικού κόσμου συμβάλλουν στον έλεγχο του νοσήματος.
H Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας χορηγεί στους ταξιδιώτες που έχουν ως προορισμό χώρες, όπου ενδημεί η ελονοσία, φάρμακα προφύλαξης από αυτήν (χημειοπροφύλαξη), συνοδευόμενη με διεθνές πιστοποιητικό όπως προβλέπεται από τον Διεθνή Υγειονομικό Κανονισμό. Επίσης, σε συνεργασία με το ΚΕΕΛΠΝΟ συμμετέχει στην επιδημιολογική επιτήρηση του νοσήματος της ελονοσίας και ενημερώνει το κοινό για τα απαιτούμενα μέτρα προφύλαξης.
