Αναλυτική κριτική στο νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Θεσσαλονίκης, που αναμένεται να ψηφιστεί πλέον στο πρώτο θερινό τμήμα της Βουλής, άσκησε ο περιφερειακός σύμβουλος της «Οικολογίας-Αλληλεγγύης» Μιχάλης Τρεμόπουλος, κατά τη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας.
«Είναι απαράδεκτη η από κοινού ψήφιση του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Θεσσαλονίκης μαζί με αυτό της Αθήνας», τόνισε ο Μ. Τρεμόπουλος. «Στο Ρυθμιστικό της Αθήνας τα οργανωμένα συμφέροντα κατάφεραν να περάσουν τις ρυθμίσεις που ήθελαν ενώ δεν τα κατάφεραν μέχρι στιγμής σε αυτό της Θεσσαλονίκης. Παρόλα αυτά, πρέπει να υπάρξει επεξεργασία των νέων οικονομικών, περιβαλλοντικών και διοικητικών δεδομένων και αναδιατύπωση του σχεδίου, ώστε η διαβούλευση να γίνει σε ένα επικαιροποιημένο σχέδιο νόμου, με ενίσχυση του στρατηγικού χαρακτήρα του και με ιεράρχηση των πεδίων παρέμβασης, ώστε αυτές να είναι επίκαιρες και ρεαλιστικές. Πάνω απ’ όλα, όμως, υπάρχει ανάγκη για μια άλλη πολιτική, σε πράσινη κατεύθυνση, την οποία η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι αδυνατεί να υλοποιήσει», κατέληξε.
Επιπλέον, τόνισε -μεταξύ άλλων- ότι «οι γενικόλογες αναφορές για “ολοκληρωμένες παρεμβάσεις” σε υποβαθμισμένες περιοχές δεν έχουν να προσφέρουν τίποτε το νέο, ούτε οι προτάσεις για τη δημιουργία υποδομών για την ανάπτυξη του τουρισμού βοηθάνε όταν ήδη π.χ. προωθούνται θέσεις για μαρίνες, γήπεδα γκολφ κ.α.»
Επίσης, επεσήμανε ότι δεν γίνεται συγκεκριμένη και ιδιαίτερη αναφορά στα χρονίζοντα θέματα που αποτελούσαν προτεραιότητα και στο παλιό Σχέδιο, χωρίς να έχουν επιλυθεί ακόμη:
• Τι θα γίνει με τις ρυπογόνες βιομηχανίες, π.χ. τα Διυλιστήρια;
• Πώς θα προωθηθεί η βιώσιμη κινητικότητα, όταν ο ΟΣΕ αποδυναμώνεται και προωθούνται οδικά έργα όπως η Εξωτερική Περιφερειακή;
• Πώς θα σταματήσει η εξάπλωση της πόλης όταν δεν απαγορεύεται η εκτός σχεδίου δόμηση και προωθούνται εντάξεις περιοχών σε σχέδιο πόλης;
• Τι θα γίνει με τη Δυτική ακτή του Θερμαϊκού, που το παρόν σχέδιο νόμου μιλάει για εξυγίανση αλλά χωρίς να επιτρέπει να θιχτεί η λειτουργία των υφιστάμενων βιομηχανιών;
Τέλος, ο Μ. Τρεμόπουλος αναφέρθηκε σε κομβικές επιλογές που θα καθορίσουν το αναπτυξιακό μοντέλο της περιοχής, στις οποίες το νέο Σχέδιο είναι άτολμο:
• Η πρόβλεψη στη ΒΑ Χαλκιδική για «δημιουργία πάρκων μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, δεν μπορεί να αποκλείει τους υπόλοιπους παραγωγικούς τομείς
• Η ανεπαρκής αναφορά στην πρωτογενή παραγωγή, καθώς -σύμφωνα με το ΓΕΩΤΕΕ- δεν σχεδιάστηκε κανένα σοβαρό έργο εξοικονόμησης νερού, ενώ ο οριστικός χαρακτηρισμός και η οριοθέτηση της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας πρέπει να προηγηθεί οποιασδήποτε άλλης ζωνοποίησης εδαφικών οικοσυστημάτων.
• Η προτεραιότητα των μεγάλων εγκαταστάσεων ΑΠΕ σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, σε βάρος των μικρής κλίμακας ΑΠΕ.
• Η σιωπή για τις ιδιοκτησίες στο Σέιχ Σου, με μόνη πρόβλεψη για «διαχείριση της επισκεψιμότητας» ως Περιφερειακού Πάρκου.
• Η σιωπή για την οικοπεδοποίηση του Χορτιάτη από την «Κισσός ΑΕ» ενώ πριν λίγο καιρό πέρασαν τροπολογία για να παρακάμψουν τις παρανομίες.
• Οι αμφισημίες στη σωστή πρόταση ένταξης των πρώην στρατοπέδων σε ένα ολοκληρωμένο δίκτυο αστικού πράσινου.
Αναλυτικά η τοποθέτηση του Μ. Τρεμόπουλου:
Α. Η συζήτηση είναι καλή αλλά καθυστερημένη και χωρίς να φαίνεται να οδηγεί σε κάποια απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου. Γίνεται μια ενδιαφέρουσα κριτική που δε θα επαναλάβω αλλά θα εστιάσω σε κάποια σημεία μιας σε γενικές γραμμές καλής δουλειάς, που -παρόλο που συμμετείχαμε έγκαιρα στη διαβούλευση- δεν καλύπτει όλες τις δικές μας, τις οικολογικές, προδιαγραφές.
Η θεσμοθέτηση του Ρυθμιστικού Σχεδίου της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης και η ίδρυση του Οργανισμού Ρυθμιστικού με το Νόμο 1561/85 χαρακτηρίστηκε ως θετική, καινοτόμα και πρωτοποριακή πρωτοβουλία, αφού έβαζε στο προσκήνιο έννοιες όπως η περιβαλλοντική προστασία, η αποκέντρωση, η ισονομία, δυνατότητες χωρικών και αναπτυξιακών παρεμβάσεων στην ευρύτερη περιοχή και έδινε αρμοδιότητες στην Αυτοδιοίκηση, εντάσσοντάς την στην Εκτελεστική Επιτροπή και στο Συμβούλιο του Ρυθμιστικού.
Φάνηκε ότι ο Οργανισμός Ρυθμιστικού θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ενοποιητικό και συντονιστικό όργανο στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων ανάμεσα στα διαφορετικά επίπεδα διοίκησης και τα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Όμως η ευκαιρία χάθηκε!
Η κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή ευθύνης του Οργανισμού και τα διογκούμενα άλυτα προβλήματα αποδεικνύουν ότι όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε ο πρωταρχικός στόχος για το συντονισμό των δράσεων και των ενεργειών, ώστε να υπάρξει ποιοτική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης αλλά δεν τηρήθηκαν ούτε τα κριτήρια της περιβαλλοντικής προστασίας και της κοινωνικής συνοχής.
Κάνοντας μια προσπάθεια απολογισμού, δεν μπορούμε να μη δεχτούμε ότι ο Οργανισμός σε πολλά σημεία βοήθησε, αλλά τελικά δεν κατόρθωσε να ικανοποιήσει τους στόχους του. Για άλλη μια φορά οι αλληλοεπικαλύψεις αρμοδιοτήτων, η κατάργηση του Συμβουλίου του Ρυθμιστικού, οι αντικρουόμενοι νόμοι, οι προεκλογικές εξαγγελίες, οι «μελέτες», οι νέοι φορείς, η ελλιπής στελέχωση, η αλλαγή του οικονομικού και κοινωνικού γίγνεσθαι, δηλ. οι πολιτικές επιλογές των κυβερνώντων, οδήγησαν τον Οργανισμό στην αδράνεια.
Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αναγκαιότητα και τη θετική πλευρά της ύπαρξης του Ρυθμιστικού Σχεδίου και ειδικά στη σημερινή πραγματικότητα. Όπως, επίσης, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τους διακηρυγμένους στόχους για χωρική, οικιστική και πολεοδομική οργάνωση, για οικονομική ανάπτυξη, για κοινωνική σύγκλιση και συνοχή, για προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος και για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Β. Συγκεκριμένα:
1. Δεν υπάρχει στο σχέδιο νόμου αποτίμηση των πεπραγμένων των 25 χρόνων, ώστε να είναι σαφής η εικόνα των λόγων και των αιτιών που επέτρεψαν ή απέτρεψαν την υλοποίηση του παλαιού ΡΣΘ, ακριβώς για να προβλεφθούν και να αποτραπούν στο νέο.
2. Μιλά η Διοίκηση της Περιφέρειας για βιασύνη στη διαδικασία του σχεδίου νόμου για το Ρυθμιστικό Σχέδιο. Όμως η ανάγκη επικαιροποίησης του Ρυθμιστικού σχεδίου φάνηκε από πολύ νωρίς και άρχισε να υλοποιείται από το 2003. Οι προδιαγραφές συντάχθηκαν το 2004 και η προκήρυξη της μελέτης έγινε το 2005. Η επιλογή του αναδόχου έγινε το 2007, οπότε και ξεκίνησε στην ουσία η μελέτη, η οποία ολοκληρώθηκε το 2009. Εύλογα, λοιπόν, προκύπτουν τα ερωτήματα: Γιατί δεν ανακοινώθηκε τότε, το 2009; Πόσο ανταποκρίνονται οι προδιαγραφές του 2004 στη σημερινή κατάσταση; Πόσο επίκαιρο είναι μετά από 14 χρόνια;
Από τότε μέχρι σήμερα έχουν γίνει «κοσμογονικές» αλλαγές. Η οικονομική, η δημοσιονομική, η περιβαλλοντική και η κοινωνική κρίση έχουν διαμορφώσει ένα νέο τοπίο που σίγουρα δεν συνάδει με τους υπέρμετρους, αλληλεπικαλυπτόμενους και συχνά αντικρουόμενους στόχους (στα κεφ. Δ και Ε. καταμετρήθηκαν 250 γενικοί, ειδικοί και τομεακοί στόχοι!).
3. Εκτός όμως από την πολύπλευρη κρίση, επήλθε σημαντική αλλαγή και στην οργάνωση της πολιτείας. Ο «Καλλικράτης» (Ν. 3852/2010) επέφερε μια καθοριστική τομή, που καθιστά επιτακτική την ανάγκη της επανεξέτασης του προτεινόμενου σχεδίου. Με την καθιέρωση της αιρετής Περιφέρειας, την αλλαγή των ορίων στους Καλλικρατικούς Δήμους, αρκετοί νέοι Δήμοι δεν εμπίπτουν εξολοκλήρου στα όρια ευθύνης του Ρυθμιστικού έτσι όπως ορίστηκαν από την Α’ φάση του (π.χ. Δήμος Πέλλας) αλλά και έπαψαν να υφίστανται διοικητικές δομές που αναφέρονται στο σχέδιο νόμου (π.χ. Νομαρχιακά Συμβούλια, ΥΜΑΘ, ΤΕΔΚ κ.α.).
Πολλές αρμοδιότητες, που προσδιορίζονται στο σχέδιο νόμου, μεταφέρονται σε άλλα όργανα, είτε της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, είτε της αιρετής Περιφέρειας είτε στους Δήμους. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι η σύσταση της Μητροπολιτικής Επιτροπής, με περιοχή ευθύνης μικρότερης εκείνης του Ρυθμιστικού. Ο ρόλος του ΟΡΘΕ, που είναι φορέας εποπτευόμενος από το ΥΠΕΚΑ, είναι συνεργατικός, ανταγωνιστικός ή ασύμβατος με εκείνον της αυτοδιοικητικής Μητροπολιτικής Επιτροπής;
Βεβαίως, έχουμε την απαράδεκτη κατάργηση του Οργανισμού Ρυθμιστικού και τη μεταφορά των λειτουργιών του στο αθηναϊκό υπερκέντρο. Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4250/2014 , η αρμοδιότητα επί του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Θεσσαλονίκης μεταφέρεται στο Τμήμα Μητροπολιτικού Σχεδιασμού Θεσσαλονίκης, που συστήθηκε και υπάγεται στη Διεύθυνση Χωροταξίας της ΓΓ Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ.
Παρόλα αυτά, αδιευκρίνιστη παραμένει η σχέση και ο ρόλος του νέου συγκεντρωτικού μοντέλου διακυβέρνησης με τη Θεσσαλονίκη και τη Μητροπολιτική Επιτροπή της Περιφέρειας, με κίνδυνο αυτό να αποτελέσει τροχοπέδη στη λειτουργία και τη βιωσιμότητα και των δυο.
4. Ποια θα είναι η σχέση του ΟΡΘΕ με τις άλλες αρχές σχεδιασμού;
Για την επίτευξη των στόχων θεωρείται από τους μελετητές ως ευθύνη του ΟΡΘΕ η σύνταξη εξειδικευμένων προτάσεων και δομικών παρεμβάσεων, καθώς επίσης ο συντονισμός και η εναρμόνιση των επιμέρους προγραμμάτων του δημόσιου τομέα με τους στόχους, τις αρχές και τις κατευθύνσεις που ορίζει το ΡΣΘ.
Εύλογα, λοιπόν, είναι τα ερωτήματα που ακολουθούν:
• Ποια θα είναι η σχέση του με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας, του οποίου έχει ήδη προκηρυχτεί η αναθεώρησή του; Η Διοίκηση λέει ότι έπρεπε να περιμένουμε να γίνει πρώτα το Περιφερειακό Πλαίσιο. Υπάρχουν όμως και άλλα ζητήματα. Πως θα επιτευχθεί η συσχέτισή τους με δεδομένα τα διαφορετικά όρια; Ποιο θα είναι πιο ισχυρό; Το ΡΣΘ που θα γίνει νόμος ή το ΠΠΧΣΑΑ που θα είναι ΚΥΑ; Προφανώς μας ενδιαφέρει να περάσουν σημαντικά και θετικά στοιχεία στο νέο νόμο. Όμως είναι δυο ανεξάρτητα επίπεδα και παντού ο μητροπολιτικός σχεδιασμός προηγείται.
• Στις προδιαγραφές σύνταξης του Περιφερειακού πλαισίου αναφέρεται ότι οι δράσεις και τα μέτρα για τις ιδιαίτερα υποβαθμισμένες περιοχές θα πρέπει να εξειδικεύονται στον υπό τροποποίηση νόμο του ΡΣΘ. Η μελέτη όμως του ΠΠΧΣΑΑ Κεν. Μακεδονίας, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, έπρεπε να ολοκληρωθεί το 2013. Πως είναι δυνατόν να επιτευχθεί η εξειδίκευσή τους;
• Παράλληλα έχουν ήδη δημοσιοποιηθεί και άλλα σχέδια, όπως το «Θεσσαλονίκη 2012», το «Ενιαίο Στρατηγικό Σχέδιο Υποδομών Μεταφορών», το «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης το Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. για τις Υδατοκαλλιέργειες», το «Αειφόρος Ανάπτυξη Δυτικής Ακτής Θερμαϊκού Κόλπου», τα οποία -ως εξειδικεύσεις του ΡΣΘ- θα έπρεπε να έπονται. Πως θα αντιμετωπισθεί η σύγχυση που δημιουργείται;
5. Δεν γίνεται συγκεκριμένη και ιδιαίτερη αναφορά στα χρονίζοντα θέματα που αποτελούσαν προτεραιότητα και στο παλιό, χωρίς να έχουν επιλυθεί ακόμη:
• Γιατί καταργείται η επιδίωξη να μεταφερθούν οι ρυπογόνες υφιστάμενες επιχειρήσεις όπως τα Διυλιστήρια, κάτι που στο ΡΣΘ του 1985 προβλέπονταν;
• Πως θα προωθηθεί η βιώσιμη κινητικότητα, όταν ο ΟΣΕ αποδυναμώνεται και προωθούνται οδικά έργα όπως η Εξωτερική Περιφερειακή (η Εγνατία Οδός ήδη έχει ξεκινήσει διερευνητικές γεωτρήσεις πάνω από το Ρετζίκι) «και άλλοι νέοι αυτοκινητόδρομοι»;
• Πως θα σταματήσει η εξάπλωση της πόλης όταν δεν απαγορεύεται η εκτός σχεδίου δόμηση και -ακόμη- προωθούνται εντάξεις περιοχών σε σχέδιο πόλης;
• Τι θα γίνει με τη Δυτική ακτή του Θερμαϊκού, που το παρόν σχέδιο νόμου μιλάει για εξυγίανση αλλά δεν επιτρέπει να θιχτεί η λειτουργία των υφιστάμενων βιομηχανιών;
• Τι θα γίνει με τη Ζώνη Καινοτομίας;
• Γιατί δε μιλάει για τις ιδιοκτησίες στο Σέιχ Σου, που φτάνουν και το 1/3 της έκτασης των 30.000 στρεμμάτων, και περιορίζεται στην πρόβλεψη για διαχείριση της επισκεψιμότητας ως Περιφερειακού Πάρκου (αρ. 60);
• Γιατί δε λέει τίποτε για την οικοπεδοποίηση του Χορτιάτη από την «Κισσός ΑΕ»; Μήπως γιατί πριν λίγο καιρό πέρασαν τροπολογία για να παρακάμψουν τις παρανομίες και γιατί κάποιοι που μίλησαν από αυτό το μικρόφωνο έχουν οικόπεδα στον Κισσό;
Οι γενικόλογες αναφορές για «ολοκληρωμένες παρεμβάσεις» σε υποβαθμισμένες περιοχές δεν έχουν να προσφέρουν τίποτε το νέο, ούτε οι προτάσεις για τη δημιουργία υποδομών για την ανάπτυξη του τουρισμού βοηθάνε όταν ήδη π.χ. προωθούνται θέσεις για μαρίνες, γήπεδα γκολφ κ.α.
6. Δεν υπάρχει καμιά συγκεκριμένη πρόβλεψη για την ουσιαστική εφαρμογή των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων της χώρας με στόχο την πραγματική διαβούλευση με τους πολίτες, εκτός από μια υποπαράγραφο στο άρθρο για την προστασία περιβάλλοντος που λέει ότι θα προωθηθεί η διαβούλευση για κοινωνική αποδοχή.
7. Οι στόχοι που αναφέρονται στο Σχέδιο Νόμου, έρχονται σε σύγκρουση με εκείνες τις διαπιστώσεις του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού, οι οποίες απαιτούν την αλλαγή των στόχων που πλέον θεωρούνται ξεπερασμένοι.
Στο σχέδιο Νόμου π.χ., στο άρθρο 44, αναφέρεται ότι «Οι γενικοί στόχοι για την προώθηση της ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας είναι η ενίσχυση της διεθνοποίησης και του ρόλου της Θεσσαλονίκης ως πύλη της Ευρώπης….κ.α.» ενώ στο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού διαπιστώνεται ότι αυτός ο στόχος πρέπει να αλλάξει αφού «Ο πάγια επαναλαμβανόμενος από το 1989 στόχος για ενίσχυση του διεθνούς μητροπολιτικού ρόλου της Θεσσαλονίκης δεν έχει επιτευχθεί.»
Σημαντικές καθυστερήσεις που δεν επέτρεψαν την άσκηση του μητροπολιτικού ρόλου της Θεσσαλονίκης στην οικονομική διασύνδεση της Περιφέρειας με την ΝΑ Ευρώπη. Δεσμεύτηκαν σημαντικοί πόροι (σπάνιοι πλέον), συντήρησαν την προσδοκία δημιουργίας «αξόνων ανάπτυξης» χωρίς ανταπόκριση με την πραγματικότητα αλλά με ισχυρή επίδραση στο χωρικό σχεδιασμό, ακόμα και στο υποκείμενο επίπεδο. Αντιθέτως, έργα υποδομές όπως το σιδηροδρομικό δίκτυο παρέμειναν σε «ύπνωση», καταργώντας έτσι τη δυνατότητα για απλούστερη, λιγότερο δαπανηρή και φιλικότερη προς το περιβάλλον διασύνδεση των συγκεντρώσεων και σύνδεση με το ΝΑ ευρωπαϊκό χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, ο μητροπολιτικός ρόλος εξαντλήθηκε κυρίως στα πεδία της αύξησης της καταναλωτικής και της διαμετακομιστικής ζήτησης στη ζώνη της Θεσσαλονίκης και της τουριστικής ζήτησης στη ζώνη Πιερίας – Χαλκιδικής.
8. Στα άρθρα που αφορούν τις παραγωγικές δραστηριότητες αναφέρεται ότι αυτές θα πρέπει να ακολουθούν τις κατευθύνσεις των Ειδικών Πλαισίων Σχεδιασμού, πχ. για τις υδατοκαλλιέργειες, τον τουρισμό, τις ΑΠΕ, κ.α.
Πως είναι, λοιπόν, δυνατόν:
• να τηρηθεί η φέρουσα ικανότητα στις τουριστικές περιοχές, όπως αναφέρεται στο ΡΣΘ, όταν αυτό δεν είναι απαραίτητο σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο Τουρισμού;
• να εφαρμοστεί η παραγωγή ενέργειας με ΑΠΕ με περιβαλλοντικά κριτήρια, όταν από το Ειδικό Πλαίσιο ΑΠΕ τα κριτήρια χωροθέτησης των φωτοβολταϊκών είναι τόσο χαλαρά ώστε να είναι αναπόφευκτες οι συγκρούσεις χρήσεων γης κυρίως στις πεδινές περιοχές;
• να χωροθετηθούν ειδικές ζώνες για βιομηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες, όταν στο παρόν σχέδιο νόμου αναφέρεται ότι θα επιδιώκεται (!) η εγκατάστασή τους στις ειδικές ζώνες, αλλά από το Ειδικό Πλαίσιο Βιομηχανίας δεν απαγορεύεται η εγκατάστασή τους στις εκτός σχεδίου περιοχές;
• οι κατευθύνσεις του Ειδικού Πλαισίου για τις υδατοκαλλιέργειες να εφαρμοστούν στην Περιφέρεια, όταν ακόμη δεν υπάρχουν καταγραφές για τα Λιβάδια Ποσειδωνίας, τους ασβεστοφυκικούς βυθούς, όταν δεν έχει δημιουργηθεί δίκτυο θαλάσσιων προστατευμένων περιοχών, ενέργειες τις οποίες θα πρέπει να κάνει ο ΟΡΘΕ σύμφωνα με το παρόν σχέδιο νόμου;
• το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού σχεδιασμού να διαπιστώνει ότι το οικοσύστημα της λίμνης Κορώνεια έχει καταρρεύσει και το παρόν σχέδιο να μιλάει για «τάσεις υποβάθμισης»;
Και βέβαια, για τη ΒΑ Χαλκιδική, είναι δυνατόν να προβλέπει ότι για τη Χωρική οργάνωση της Υποενότητας «που περιλαμβάνεται εντός των εδαφικών-διοικητικών ορίων του Δήμου Αριστοτέλη, συμπεριλαμβανομένης και της δημοτικής ενότητας Ζερβοχωρίων του Δήμου Πολυγύρου» να καθορίζονται ως ταυτόχρονες κατευθύνσεις α) η «προώθηση του τουρισμού και εναλλακτικών μορφών του σε συνδυασμό με δημιουργία τουριστικών δικτύων» και την «προστασία των πλούσιων φυσικών πόρων του τοπίου και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος» και ταυτόχρονα β) η «δημιουργία πάρκων μεταλλευτικών δραστηριοτήτων για την αξιοποίηση των μεταλλευτικών πόρων σε αρμονία με την προστασία του περιβάλλοντος»;
Γνωρίζω ότι ένα γενικό πλαίσιο είναι απαραίτητο και οι προσπάθειες βελτίωσης, όπως και οι αγώνες είναι συνεχείς. Και βέβαια, μεγάλη σημασία έχουν και οι κεντρικές πολιτικές επιλογές. Όμως πρέπει να υιοθετηθεί ένα όσο πιο καλό Ρυθμιστικό Σχέδιο γίνεται, γιατί θα καθορίζει τις δραστηριότητες στην περιοχή για μια εικοσαετία.
Γ. Τα θετικά σημεία
Δε θα πρέπει να παραλείψουμε, βεβαίως, να τονίσουμε και τα θετικά στοιχεία του σχεδίου, που αφορούν π.χ.:
-Για τα στρατόπεδα: προβλέπει την ένταξή τους «στο δίκτυο ελεύθερων χώρων με κύρια και κατά προτεραιότητα χρήση το αστικό πράσινο», επιλογή όμως που πρέπει να συνοδευτεί με απόδοσή τους στους κατοίκους ως χώρους ζωτικής σημασίας και ταυτόχρονη απαγόρευση της οικοδόμησής τους.
-Για την ποιότητα του αέρα: προβλέπει τη δημιουργία ενιαίου ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης και επεξεργασίας δεδομένων ποιότητας του αέρα.
-Για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του ρυθμιστικού και του Προγράμματος Παρακολούθησης Περιβάλλοντος: το άρθρο 76 προβλέπει τη χρήση εξειδικευμένων και γενικών δεικτών παρακολούθησης, αξιολόγησης αλλά και ανατροφοδότησης. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι, αν και γίνεται μνεία για τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων, δεν ξεκαθαρίζεται αν θα μπορούν οι πολίτες να έχουν εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία.
-Η ίδρυση του Συμβουλίου Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης (άρθρο 71) κ.α.
Ακούσαμε τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης κ. Μπουτάρη να επικαλείται τη μαρτυρία μου για την Οδηγία SEVEZO, λέγοντας ότι εξαιτίας της στη Δυτική Θεσσαλονίκη «δεν μπορεί κανείς να κάνει τίποτε». Αν αυτό αφορά τα οικιστικά, που τα σπίτια είναι κολλητά με επικίνδυνες βιομηχανίες, το συζητάμε. Αν όμως αναφέρεται στους ίδιους λόγους που οδήγησαν τον κ. Καλαφάτη να χαρακτηρίσει το σχέδιο νόμου για το Ρυθμιστικό σχέδιο ως αντιαναπτυξιακό, τότε διαφωνούμε σαφώς. Γιατί είναι θετική η ρύθμιση του νέου σχεδίου που προβλέπει ότι δεν μπορούν να προστεθούν επικίνδυνες βιομηχανικές μονάδες και μπορεί να γίνει μόνο «εκσυγχρονισμός των υπαρχουσών ’εγκαταστάσεων’ και ‘μονάδων’ sevezo, όταν αυτός δεν αυξάνει την επικινδυνότητα της εγκατάστασης».
Δ. Συμπερασματικά
Θεωρούμε απαράδεκτη την από κοινού ψήφιση του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Θεσσαλονίκης μαζί με αυτό της Αθήνας. Όμως διαπιστώνουμε ότι στο Ρυθμιστικό της Αθήνας τα οργανωμένα συμφέροντα κατάφεραν να περάσουν τις ρυθμίσεις που ήθελαν ενώ δεν τα κατάφεραν -μέχρι στιγμής- σε αυτό της Θεσσαλονίκης.
Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία και να υπάρξουν σύντομα νέες επεξεργασίες αλλά όχι προς την κατεύθυνση που πιέζουν τα συμφέροντα.
Το νέο ΡΣΘ, σύμφωνα και με τους μελετητές, θα πρέπει να συνιστά ένα ολοκληρωμένο χωρικό πλαίσιο στρατηγικού χαρακτήρα, μέσα στο οποίο θα πρέπει να εντάσσονται και να εναρμονίζονται όλες οι επιμέρους μελέτες και τα έργα της περιοχής, π.χ. αναπτυξιακά, μεταφορικών υποδομών, κ.α.
Για το λόγο αυτό πιστεύουμε ότι επιβάλλεται:
Επεξεργασία των νέων οικονομικών, περιβαλλοντικών και διοικητικών δεδομένων και αναδιατύπωση του σχεδίου, ώστε η διαβούλευση να γίνει σε ένα πραγματικά επικαιροποιημένο σχέδιο νόμου και σε περιβάλλον πραγματικών συνθηκών.
Ενίσχυση του στρατηγικού χαρακτήρα του σχεδίου με συγκεκριμένες αειφορικές επιλογές του μοντέλου ανάπτυξης της περιοχής.
Ιεράρχηση των πεδίων παρέμβασης, ώστε οι παρεμβάσεις να είναι επίκαιρες, ρεαλιστικές και να έχουν πιθανότητες υλοποίησης.
Πάνω απ’ όλα, όμως, υπάρχει ανάγκη για μια άλλη πολιτική, σε πράσινη κατεύθυνση, την οποία η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι αδυνατεί να υλοποιήσει.
Επικοινωνία: 6976 448442
