Αν θέλουμε να προσεγγίσουμε το φαινόμενο των συνεργατικών σχημάτων (ομάδες παραγωγών, συνεταιρισμοί κλπ) θα πρέπει πρώτα να δούμε πως στήθηκαν οι συνεταιρισμοί στο παρελθόν. Τι υπάρχει σήμερα και τι πρέπει να γίνει ώστε να δούμε την αγροτική-κτηνοτροφική παραγωγή να αποκτά υπεραξία και να γίνεται βιώσιμη. Να μπορούν οι καλλιεργητές της γης ν’ απολαμβάνουν τους κόπους τους και να συνεχίσουν ν’ ασχολούνται με αυτήν.
Οι συνεταιρισμοί από την σύστασή τους αλλά κυρίως στη δεκαετία του ’80 είχαν μετατραπεί, μέσα βέβαια από το πλαίσιο που διέπονται και όχι μόνο, σε μια δεξαμενή εξεύρεσης πελατών προς τα κόμματα και τις πολιτικές τους.
Τις πελατειακές σχέσεις στον αγροτικό τομέα χρόνια τις βαφτίζουν κοινωνική πολιτική.
Οι λόγοι κατάρρευσης των σχημάτων αυτών προφανείς. Κομματικός χαρακτήρας, αδιαφάνεια, διαφθορά, νομοθεσία τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά.
Η ΑΤΕ απέσυρε την στήριξη των συνεταιρισμών.
Οι νόμοι περί συνεταιρισμών αποτελούσαν κεντρικό άξονα άσκησης πολιτικής και χειραγώγησης αυτών. Η μη ύπαρξη δικών τους κεφαλαίων και η αποκλειστική στήριξή τους στις κρατικές επιχορηγήσεις οδηγούν σε κλυδωνισμούς με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν.
1Που οδήγησαν όλα τα παραπάνω σήμερα;
α) Στην εγκατάλειψη αυτών των σχημάτων (αφού πρώτα δημιούργησαν τεράστια χρέη)
β) Οι καλλιεργητές έγιναν πλέον εύκολη λεία για τους κακούς «εμπόρους» που φύτρωναν παντού προκειμένου να εκμεταλλευτούν το χάος στην αγορά.
γ) Νομικό πλαίσιο ανύπαρκτο. Μητρώο εμπόρων δεν υπάρχει ή δεν λειτούργει και τα «κανόνια» πάνε και έρχονται στην αγορά.
Ο καθένας με ελάχιστα χρήματα βαφτίζεται έμπορος – εξαγωγέας και διαχειρίζεται προϊόντα τεράστιας αξίας. Η ατιμωρησία αυτών επιδεινώνει το φαινόμενο αυτό. Αντί για συνεταιρισμούς δημιουργούνται τα περιβόητα «στέκια» που λειτουργούν για χάρη των εμπόρων και των μεταποιητών χωρίς κανόνες και προστασία. Η διαφορά τιμής ανάμεσα στο ράφι και στο χωράφι είναι τεράστια 1 προς 8 με 1 προς 9 την ώρα που στην Ευρώπη αυτή κυμαίνετε στο 1 προς 2.5 με 1 προς 3.
Τι πρέπει λοιπόν να γίνει ώστε να πάψουν να υπάρχουν όλα αυτά;
α ) Η μόνη ελπίδα για τους παραγωγούς είναι η δημιουργία συνεργατικών σχημάτων είτε με την μορφή ομάδων παραγωγής είτε σε μορφή συνεταιρισμών.
Όταν μιλάμε για ομάδες παραγωγής ή συνεταιρισμών δεν εννοούμε ότι αυτοί θα υπάρχουν μόνο για την συγκέντρωση και την εμπορία των προϊόντων αλλά και την ίδια την παραγωγική διαδικασία, την μεταποίηση και τα εφόδια.
Άλλο είναι να καλλιεργώ τα κτήματα μόνος και άλλο σε συνεργασία με μια ομάδα ατόμων με όλα τα οφέλη που προκύπτουν απ’ αυτήν τη διαδικασία ( κόστος παραγωγής, επενδύσεις, μείωση ρίσκο κλπ.) Τα σχήματα αυτά πρέπει να επεκταθούν και στην μεταποίηση αλλά και στην παραγωγή εφοδίων.
Άρα η παραγωγή, η εμπορία, η μεταποίηση και τα εφόδια αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία των παραπάνω σχημάτων.
β ) Το νομοθετικό πλαίσιο παίζει σημαντικό ρόλο στην ύπαρξη και ανάπτυξη του συνεταιρικού κινήματος.
Η γραφειοκρατία, τα «παράθυρα» για τις πελατειακές σχέσεις μέσω επιδοτήσεων, η διαφθορά κλπ θα πρέπει να εξαλειφθούν.
γ) Οι ομάδες παραγωγών θα πρέπει να είναι ολιγομελής ώστε εύκολα να μπορούν να συσταθούν και να λειτουργήσουν. Όταν οι προϋποθέσεις γίνονται εμπόδια για την δημιουργία τους τότε σίγουρα θα αποτύχουν. Οι ομάδες των δέκα ατόμων ή και λιγότερα, με μικρό τζίρο είναι εύκολο να στηθούν και να αποτελέσουν το κύτταρο του συνεταιριστικού κινήματος. Πολλές ομάδες παραγωγής μπορούν να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν έναν συνεταιρισμό που θα είναι υπεύθυνος για την επεξεργασία και πώληση των προϊόντων , τις τιμές αυτών και την προσθήκη νέων καλλιεργειών ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Η εκπαίδευση των στελεχών του συνεταιρισμού και των παραγωγών στις νέες καλλιέργειες και μεθόδους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε τόσο στην ποσότητα όσο στην ποιότητα αυτών.
Ο συνδυασμός της μεγάλης ηλιοφάνειας, του πλούσιου εδάφους αλλά και των κατατόπους μικροκλιμάτων στην χώρα μας βοηθάει για την παραγωγή των ποιοτικότερων προϊόντων της Ευρώπη και όχι μόνο.
Η αειφορία πρέπει να λαμβάνετε υπ’ όψιν στη διαδικασία της παραγωγής και της εμπορίας.
Η ύφεση και η σχετικά μικρή επιχειρηματική δραστηριότητα θα μπορούσε να γεμίσει με πρωτοβουλίες τις ομάδες παραγωγών – συνεταιρισμούς.
Είναι ευκαιρία τώρα με την κρίση ν’ ανθίσουν οι συνεταιρισμοί.
Η ύπαρξή τους στην αγορά βάζει πληροφορίες χρήσιμες σχετικά με τα κόστη και τα περιθώρια κέρδους, έτσι οι διάφορες επιχειρήσεις αναγκάζονται να συμμορφωθούν στην αγορά και ταυτόχρονα να κλείσει η ψαλίδα από το χωράφι στο ράφι.
Αντί ο έμπορος μέσω δημοπρατηρίων να παίρνει τα προϊόντα από τους συνεταιρισμούς, τα προμηθεύετε απευθείας από τους παραγωγούς στην ελάχιστη τιμή.
Απαραίτητος συνδετικός κρίκος για την δημιουργία συνεταιρισμών είναι το κοινωνικό κεφάλαιο το οποίο σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς λείπει από την χώρα μας.
Τελειώνοντας, σχηματικά αναφέρω ότι για την επιτυχία των συνεργατικών σχημάτων πρέπει ολιγομελής ομάδες παραγωγών συνεργαζόμενες με άλλες, να αποτελούν τους συνεταιρισμούς, όπου σε αυτούς με σύγχρονες εγκαταστάσεις να συγκεντρώνεται, να συσκευάζεται και να ΔΗΜΟΠΡΑΤΟΥΝΤΑΙ τα προϊόντα στις αγορές. Οι καλλιεργητές μεμονωμένα παύουν να έχουν διαπραγματευτική ισχύ όσο αφορά την τιμή των προϊόντων τους
Η παραγωγική ανασυγκρότηση μπορεί να γίνει μόνο με συνεργατικά σχήματα μ’ ένα ξεκάθαρο, αντιγραφειοκρατικό νομικό πλαίσιο. Η φορολόγηση των σχημάτων αυτών και των αγροτών θα πρέπει να είναι απλή, δίκαιη και μόνιμη.
ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ ΠΑΥΛΟΣ
ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΗΣ
ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΠΕΛΛΑΣ
ΜΕ ΤΗΝ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΕΝΟΤΗΤΑ – ΣΥΡΙΖΑ
