Το ζήτημα του επανελέγχου μετατροπής συμβάσεων μερίδας εργαζομένων στους δήμους σε αορίστου χρόνου ήταν αρκετό για να αναστατώσει το κλίμα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, σε μια χρονική περίοδο που συνέπεσε, μάλιστα, με την ανάληψη καθηκόντων από τις νέες διοικητικές αρχές. Το «μπλόκο» των αιρετών και των δημοτικών υπαλλήλων αναμένεται να απασχολήσει και το επικείμενο χρονικό διάστημα την κοινή γνώμη. Κάθε πλευρά, δηλαδή αιρετοί και εργαζόμενοι από τη μία και το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης από την άλλη, θέτουν τα δικά τους επιχειρήματα.
Τα αυτοδιοικητικά στελέχη αντιτίθενται στην εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου. Χαρακτηριστικό είναι ότι και η ΚΕΔΕ από την πλευρά της, στην τελευταία συνεδρίαση του Διοικητικού της Συμβουλίου έκανε λόγο για επανακαθορισμό κριτηρίων στις μετατροπές των συμβάσεων, αντί για επανέλεγχο. Μπορεί κάποιος να κάνει λόγο για μια συνέχεια της κόντρας μεταξύ Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κεντρικού Κράτους, η οποία ξεκίνησε αρχικά στο ζήτημα της «συγκριτικής αξιολόγησης» και συνεχίστηκε με τον επανέλεγχο μετατροπής συμβάσεων και το ζήτημα των πλαστών πιστοποιητικών. Η aftodioikisi.gr καταγράφει συντοπτικά τις απόψεις των δύο πλευρών:
Αυτοδιοικητικοί κάνουν λόγο για τρεις μύθους από πλευράς ΥΔΜΗΔ:
Μύθος πρώτος: πλαστά δικαιολογητικά
Ο έλεγχος πιστοποιητικών για την εντόπιση πλαστών διενεργείται υποχρεωτικά βάσει της νομοθεσίας από τις Διευθύνσεις Διοικητικού όλων των φορέων του Δημοσίου και έχει ξεκινήσει από τα τέλη του 2013 με εγκύκλιο του ΥΔΜΗΔ. Οταν διαπιστωθεί διορισμός με πλαστά δικαιολογητικά, ο διορισμός ανακαλείται, η δε όλη διαδικασία ελέγχεται από το Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης.
Οι δήμοι και οι περιφέρειες, τηρώντας πιστά την κείμενη νομοθεσία, κάνουν έλεγχο για πλαστά δικαιολογητικά, ο οποίος διεξάγεται κανονικά. Δηλώνουν ότι προτίθενται να ενημερώσουν το υπουργείο ανά πάσα στιγμή για τα αποτελέσματα.
Μύθος δεύτερος: έλεγχος μετατροπών συμβάσεων
Η μετατροπή συμβάσεων εργασίας εργαζομένων στον δημόσιο τομέα από ορισμένου σε αορίστου χρόνου πραγματοποιήθηκε με διάφορες επιμέρους ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις, καθώς και μεμονωμένα στη βάση δικαστικών αποφάσεων. Ωστόσο, η πιο «μαζική» διαδικασία μετατροπής υπήρξε το Π.Δ. 164/2004 (γνωστό και ως «διάταγμα Παυλόπουλου»), με το οποίο εντάχθηκε στην ελληνική έννομη τάξη η κοινοτική Οδηγία 1999/70/ΕΚ του Συμβουλίου της 28ης Ιουνίου 1999 της Ε.Ε., σχετικά με τη συμφωνία πλαίσιο για την εργασία ορισμένου χρόνου. Με βάση αυτά τα δεδομένα η Αυτοδιοίκηση αντικρούει το ΥΔΜΗΔ αναφορικά με το ερώτημα «ποιος τηρεί τη νομιμότητα;».
Σύμφωνα με τους αιρετούς, η επίσημη στοχοποίηση των συμβασιούχων που μονιμοποιήθηκαν με το ως άνω διάταγμα ήρθε με τον Ν. 4250/2014, ένα νομοσχέδιο–σκούπα του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, που περιλαμβάνει σχεδόν το σύνολο της ατζέντας στον χώρο της Δημόσιας Διοίκησης (καταργήσεις φορέων, αξιολόγηση, διαθεσιμότητα, επανέλεγχος των συμβάσεων κ.λπ.) και εντάσσεται πέραν πάσης αμφιβολίας στην προσπάθεια δημιουργίας μιας «δεξαμενής» απολύσεων.
Αυτοδιοικητικά στελέχη υπογραμμίζουν ότι είναι ευρέως γνωστό ότι κατά τη διάρκεια μετατροπής των συμβάσεων τηρήθηκαν οι κατά τον χρόνο εκείνον οριζόμενες εκ του Νόμου προϋποθέσεις, εκτιμήθηκαν οι ανάγκες των φορέων και ελήφθησαν υπ’ όψιν όλα τα έγγραφα που βρίσκονται στη διάθεση του δήμου, κρίθηκαν από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο και το Διοικητικό Συμβούλιο και τελικώς επικυρώθηκαν από το ΑΣΕΠ βάσει του άρθρου 11 του Π.Δ. 164/2004.
Μύθος τρίτος: αξιολόγηση
Οι αιρετοί υποστηρίζουν ότι με τον νόμο για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων (που δεν αξιολογεί δομές, τις οποίες αντιμετωπίζει ως απλό άθροισμα υπαλλήλων), καλούνται κρατικοί αξιωματούχοι να βλάψουν συνανθρώπους τους ακριβώς επειδή ο νόμος ορίζει ότι πρέπει υποχρεωτικά να βαθμολογηθεί από τους προϊσταμένους ποσοστό 15% των υπαλλήλων με βαθμό κάτω από τη βάση, ακόμη κι αν σε μια υπηρεσία όλοι είναι άριστοι, ακόμη και σε υπηρεσίες που λόγω υποστελέχωσης οι λίγοι εναπομείναντες αγωνίζονται με αυτοθυσία.
Θεωρούν προφανές το γεγονός ότι και εδώ αναζητείται δεξαμενή διαθεσιμότητας και ότι η Αυτοδιοίκηση διώκεται. Επιπλέον απαντούν: o δημόσιος τομέας έχει σύστημα αξιολόγησης και μάλιστα αυστηρό, αν εφαρμοστεί σωστά. Προειδοποιούν ότι η συγκριτική αξιολόγηση θα επιδεινώσει την εξάρτηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το κράτος, υποβαθμίζοντας ακόμη περισσότερο την πειθαρχική διαδικασία.
Οι 12+1 ερωτήσεις – απαντήσεις του ΥΔΜΗΔ
Ο νόμος 4250/2014 ξεσηκώνει για ακόμη μια φορά το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αρχικά ήταν η συγκριτική αξιολόγηση, στη συνέχεια ο επανέλεγχος. Αναφορικά με το δεύτερο ζήτημα, το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης επιχείρησε να τεκμηριώσει τις θέσεις μέσω ενημερωτικού σημειώματος το οποίο ακολουθεί:
Με ποια νομική βάση γίνεται ο επανέλεγχος;
Με τις διατάξεις του άρθρου 42 του ν. 4250/2014 (ψηφίστηκε το Μάρτιο στην Ολομέλεια της Βουλής) θεσμοθετήθηκε ο επανέλεγχος από το ΑΣΕΠ της νομιμότητας των μετατροπών συμβάσεων εργασίας ή έργου σε αορίστου χρόνου, στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Για ποιο λόγο γίνεται ο επανέλεγχος;
Ο επανέλεγχος γίνεται για να εντοπιστούν και να αποκατασταθούν παραβιάσεις της νομιμότητας κατά τη μονιμοποίηση συμβασιούχων, με τη μετατροπή των συμβάσεών τους σε αορίστου χρόνου. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για μετατροπές που έγιναν με χρήση πλαστών δικαιολογητικών.
Βάσει ποιων κριτηρίων γίνεται ο επανέλεγχος;
Με τα ίδια ακριβώς κριτήρια που προέβλεπε το Προεδρικό Διάταγμα. Η νομιμότητα της μετατροπής ελέγχεται αποκλειστικά και μόνο με βάση τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις που ορίζονταν από τις εκάστοτε διατάξεις και σε καμία περίπτωση με βάση νέα κριτήρια. Είναι δε απόλυτα σαφές ότι το Προεδρικό Διάταγμα δεν τίθεται σε αμφισβήτηση.
Γιατί ο επανέλεγχος ξεκίνησε από δέκα δήμους;
Πρόκειται για τους δήμους με το μεγαλύτερο αριθμό μονιμοποιήσεων συμβασιούχων. Συγκεκριμένα, τα κλιμάκια ελέγχου έλαβαν στο τέλος Ιουνίου εντολή διενέργειας ελέγχου σε δέκα δήμους. Για την επιλογή τους ελήφθη υπόψη ο συνολικός αριθμός των μονιμοποιήσεων μέσω μετατροπών, με βάση τα στοιχεία που χορήγησε το ΑΣΕΠ. Η διαδικασία ελέγχου θα επεκταθεί σύντομα και σε άλλους φορείς και υπηρεσίες του Δημοσίου.
Ποια είναι η συνέπεια για τον ελεγχόμενο;
Αν η μετατροπή της σύμβασης έγινε με την τήρηση όλων των νόμιμων προϋποθέσεων, που προβλέπονταν από τις διατάξεις βάσει των οποίων πραγματοποιήθηκε η μετατροπή, τότε προφανώς ο ελεγχόμενος δεν υφίσταται καμία απολύτως συνέπεια. Αν, όμως, με υπαιτιότητά του, η μετατροπή πραγματοποιήθηκε χωρίς τη συνδρομή των κατά περίπτωση νομίμων προϋποθέσεων, η υπαλληλική σχέση λύεται αυτοδίκαια.
Ποιος αποφασίζει για το αν η μετατροπή ήταν παράνομη και αν ο υπάλληλος προκάλεσε την παράνομη μετατροπή;
Αρμόδιο όργανο να αποφανθεί για τη συνδρομή των, κατά περίπτωση, νομίμων προϋποθέσεων είναι το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ).
Ποιο όργανο πρότεινε τη συγκεκριμένη διαδικασία επανελέγχου;
Η διαδικασία επανελέγχου, που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, βασίζεται σε ομόφωνη πρόταση της Ολομελείας του ΑΣΕΠ, προκειμένου η Πολιτεία να εκπληρώσει τη θεμελιώδη υποχρέωσή της που απορρέει από τις επιταγές του άρθρου 103 του Συντάγματος για τις προσλήψεις στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τη ρητή απαγόρευση της μετατροπής συμβάσεων σε αορίστου χρόνου.
Για ποιες παράνομες μετατροπές προβλέπεται η αυτοδίκαιη λύση της σχέσης εργασίας;
Στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται η μη συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων, ερευνάται η τυχόν υπαιτιότητα του υπαλλήλου για την παράνομη μετατροπή, όπως η τυχόν χρήση πλαστών δικαιολογητικών, η υποβολή από τον υπάλληλο αναληθών ή ανακριβών στοιχείων, η παρασιώπηση ή απόκρυψη κρίσιμων στοιχείων, καθώς και κάθε άλλη μη νόμιμη ενέργεια εκ μέρους του υπαλλήλου αναφορικά με τη συνδρομή των κατά περίπτωση νόμιμων προϋποθέσεων για τη μετατροπή της σύμβασης.
Ποιος διενεργεί τον επανέλεγχο;
Η έρευνα διενεργείται από κλιμάκια ελέγχου που αποτελούνται από δύο τουλάχιστον έμπειρα στελέχη της δημόσιας διοίκησης. Ο ένας τουλάχιστον είναι επιθεωρητής ή βοηθός επιθεωρητής ελεγκτικού οργάνου του Δημοσίου και το δεύτερο μέλος μπορεί να είναι υπάλληλος του δημόσιου τομέα κατηγορίας Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης.
Ζητούνται οι απόψεις των ελεγχομένων υπαλλήλων στο στάδιο του επανελέγχου;
Το κλιμάκιο ελέγχου υποχρεούται, πριν υποβάλει τη σχετική έκθεσή του, να καλέσει τον υπάλληλο για τυχόν πρόσθετες πληροφορίες ή διευκρινίσεις.
Που υποβάλλεται το πόρισμα των ελεγκτών;
Η έκθεση του κλιμακίου υποβάλλεται στο ΑΣΕΠ και πρέπει να είναι εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη. Διαφορετικά, το ΑΣΕΠ μπορεί να την επιστρέψει στο κλιμάκιο για περαιτέρω τεκμηρίωση.
Ποια διαδικασία ακολουθεί το ΑΣΕΠ;
Το ΑΣΕΠ, πριν την έκδοση της σχετικής απόφασης, υποχρεούται να καλέσει τον υπάλληλο για ακρόαση. Η απόφαση του ΑΣΕΠ διαβιβάζεται στον αρμόδιο φορέα και κοινοποιείται στο θιγόμενο υπάλληλο. Σε περίπτωση απόφασης του ΑΣΕΠ, με την οποία διακριβώνεται αιτιολογημένα η μη συνδρομή των κατά περίπτωση νόμιμων προϋποθέσεων για τη μετατροπή της σύμβασης σε αορίστου χρόνου με υπαιτιότητα του υπαλλήλου, το αρμόδιο για το διορισμό όργανο του φορέα οφείλει να εκδώσει αμελλητί πράξη, με την οποία διαπιστώνεται η αυτοδίκαιη λύση της υπαλληλικής σχέσης και η κατάργηση της θέσης.
Το ΑΣΕΠ διαθέτει τα ατομικά μητρώα των υπαλλήλων;
Το ΑΣΕΠ, κατά τη διαδικασία που ακολουθήθηκε στο πλαίσιο της εφαρμογής του Π.Δ. 164/2004, λάμβανε μόνο τις αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων που βεβαίωναν ότι συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις, καθώς επίσης και το απογραφικό έντυπο 910, το οποίο συνέτασσε και βεβαίωνε για την εγκυρότητα των δηλωθέντων ο οικείος φορέας. Ο φυσικός φάκελος δεν μεταφερόταν στο ΑΣΕΠ. Συνεπώς, για τη διενέργεια του ελέγχου απαιτείται η πρόσβαση στο ατομικό μητρώο του υπαλλήλου προκειμένου να ελεγχθεί αν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις, σύμφωνα με πραγματικά στοιχεία και δεδομένα.
