Πριν λίγες ημέρες είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω σε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ημερίδα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), κατά την οποία παρουσιάστηκε και συζητήθηκε η πρόταση της ΚΕΔΕ για την οικονομική ανεξαρτησία και αυτοτέλεια των Δήμων, που κατ’ ουσία αποτελεί την έναρξη του διαλόγου για μία νέα στρατηγική σε ότι αφορά στα οικονομικά των Δήμων. Οι περιορισμοί που έχουν επιβληθεί στη διακίνηση κεφαλαίων και τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που ζούμε αυτές τις ημέρες καθιστούν επιτακτική την ανάγκη διαλόγου και επίλυσης του φλέγοντος αυτού ζητήματος, που είναι μείζονος σημασίας και επηρεάζει τις ζωές όλων των πολιτών.
Είναι κοινή διαπίστωση ότι η κατάσταση με τα οικονομικά των Δήμων έχει φτάσει στο απροχώρητο, καθώς η Αυτοδιοίκηση είναι αυτή που έχει συμβάλει αποφασιστικά στην επίτευξη του στόχου για δημιουργία δημοσιονομικού πλεονάσματος με αιματηρές θυσίες, ενώ οι υπηρεσίες της κεντρικής κυβέρνησης συνεχίζουν την αλόγιστη πολιτική σπατάλης και δαπανών χωρίς αντίκρισμα παράγοντας δημοσιονομικά ελλείμματα. Είναι γνωστό ότι από την έναρξη της οικονομικής κρίσης οι πόροι της Αυτοδιοίκησης έχουν μειωθεί κατά 60% και πλέον, ενώ έχουν προστεθεί αρμοδιότητες που παλιότερα ανήκαν σε υπηρεσίες της κεντρικής Κυβέρνησης, χωρίς φυσικά την μεταφορά των αντίστοιχων πόρων. Παρ’ όλα αυτά οι Δήμοι παράγουν δημοσιονομικό πλεόνασμα και συμβάλουν αποφασιστικά στην εθνική προσπάθεια για εξυγίανση των οικονομικών της χώρας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Δήμος Έδεσσας που από τη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων μας καταφέραμε να εξοφλήσουμε τα χρέη προς τρίτους και να παρακολουθούμε χωρίς προβλήματα τις ρυθμίσεις χρεών που έχουμε κάνει, ενώ ταυτόχρονα εξοφλούμε άμεσα τις τρέχουσες υποχρεώσεις μας. Είναι άλλος ένας Δήμος που με ελάχιστους οικονομικούς πόρους καταφέρνει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του και ταυτόχρονα να έχει δημοσιονομικό πλεόνασμα.
Βέβαια, το γεγονός ότι μέχρι τώρα οι Δήμοι έχουν καταφέρει να ανταποκριθούν στο ρόλο τους δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι ο θεσμός εκείνος του Κράτους που «τραβάει το κάρο», ενώ οι υπόλοιποι συνεχίζουν να λειτουργούν σαν να μην υπάρχει κρίση ή έστω με δυσανάλογες μειώσεις στα έσοδά τους και σταθερή πορεία στα έξοδά τους. Η προσπάθεια πρέπει να είναι συλλογική, αλλιώς δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα και μέχρι τώρα δεν έχουμε δει θεματικά αποτελέσματα, παρά τις θυσίες του Ελληνικού λαού.
Η αναποτελεσματικότητα που έχει επιδείξει η κεντρική εξουσία μας προβληματίζει όλους, καθώς οι πολίτες έχουν αντιληφθεί ότι η Αυτοδιοίκηση είναι αυτή που στέκεται όρθια και στηρίζει το σύστημα διοίκησης της χώρας και την κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Ειδικά σε θέματα κοινωνικής πολιτικής παρατηρείται μία άτακτη υποχώρηση του ρόλου του κεντρικού Κράτους και το κενό που έχει δημιουργηθεί προσπαθούμε να το καλύψουμε με τις λίγες δυνάμεις που έχουμε, σε συνεργασία με φορείς που δεν σχετίζονται με το Κράτος, όπως είναι η Εκκλησία.
Η Αυτοδιοίκηση είναι αυτή που παλεύει να μαζέψει τα σκουπίδια και να διατηρήσει τις υποδομές που εξυπηρετούν άμεσα την κοινωνία με ελάχιστο προσωπικό, αφού της απαγορεύεται να προσλάβει νέο προσωπικό, την ίδια ώρα που οι φορείς της κεντρικής εξουσίας βάζουν προσωπικό από το παράθυρο για να εξυπηρετήσουν μικροπολιτικά συμφέροντα ή στήνουν πανηγύρια για την επαναπρόσληψη των καθαριστριών του Υπουργείου Οικονομικών, σαν να μην είχε άλλο πρόβλημα η χώρα.
Αυτή είναι μία αδιέξοδη κατάσταση! Πρέπει να αλλάξει!
Είναι επιτακτική ανάγκη καταρχάς οι Έλληνες φορολογούμενοι να γνωρίζουν που πηγαίνουν τα χρήματά τους μέσα από ένα σύστημα απόλυτης διαφάνειας στη διαχείριση των οικονομικών, αλλά και να ανεξαρτητοποιηθεί η Αυτοδιοίκηση από την κεντρική Κυβέρνηση κόβοντας τον ομφάλιο λώρο που αποτελεί διαχρονικά την κύρια αιτία της συνδιαλλαγής και της εξάρτησης της Αυτοδιοίκησης από την κεντρική εξουσία και τα πολιτικά κόμματα. Μόνο έτσι θα πετύχουμε τη μέγιστη αποτελεσματικότητα των διαθέσιμων πόρων, αλλά και τη μετατροπή των Δήμων σε πραγματικούς μοχλούς ανάπτυξης, με αυτοτέλεια στη λειτουργία τους και απόλυτη διαφάνεια στα οικονομικά τους. Μόνο έτσι ο πολίτης θα γνωρίζει ότι τα χρήματά του πήγαν στο σύστημα άρδευσης του χωριού του ή σε συγκεκριμένα έργα πολεοδομικής και αστικής ανάπτυξης της πόλης του και όχι στο πηγάδι δίχως πάτο του κρατικού προϋπολογισμού…
Σπεύδω να προλάβω σκέψεις ότι οι Δήμαρχοι προτείνουν νέους φόρους, με ένα κατηγορηματικό «όχι». Δεν μιλούμε για νέους φόρους, αλλά για ανακατανομή του υφιστάμενου φορολογικού συστήματος και την απευθείας απόδοση στους Δήμους των φόρων που τους αναλογούν, αφενός για να μην «χάνονται στο δρόμο» και αφετέρου για να σταματήσει αυτή η ιδιότυπη οικονομική εξάρτηση από την κεντρική Κυβέρνηση.
Είμαι πεπεισμένος ότι μακροπρόθεσμα αυτό θα οδηγήσει σε μείωση της φορολογίας και η εκτίμησή μου αυτή βασίζεται σε πραγματικά στοιχεία, καθώς τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης η κεντρική εξουσία έχει αυξήσει δραματικά τη φορολογία των πολιτών, ενώ οι Δήμοι – παρά τις μεγάλες μειώσεις στους προϋπολογισμούς τους και την αύξηση των αρμοδιοτήτων τους – έχουν μειώσει ή έχουν κρατήσει σταθερά τα ανταποδοτικά τέλη, αναγνωρίζοντας ότι η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών έχει μειωθεί δραστικά. Είναι σαφές ότι ο κάθε Δήμαρχος και οι συνεργάτες του δεν κάθονται στις μεγάλες καρέκλες των Υπουργείων αποφασίζοντας χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη των τοπικών κοινωνιών. Λειτουργούν διαδραστικά με τις τοπικές κοινωνίες, επειδή είναι ένα ζωντανό κομμάτι τους και όχι ένα αποκομμένο σώμα που αποφασίζει ερήμην των πολιτών γι’ αυτούς…
Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι πρέπει να αλλάξουμε την κατάσταση. Τώρα!
Οποιαδήποτε αναβλητικότητα θα είναι σε βάρος της κοινωνίας και γι’ αυτό πρέπει σύντομα να ολοκληρωθεί αυτός ο διάλογος και να ληφθούν αποφάσεις. Η οικονομική αυτοτέλεια και ανεξαρτητοποίηση των Δήμων έναντι της κεντρικής εξουσίας θα συμβάλει αποφασιστικά στη βελτίωση της Δημοκρατίας μας, στην αύξηση της αποτελεσματικότητας του θεσμού, στην απόλυτη διαφάνεια της διαχείρισης των χρημάτων των πολιτών και μακροπρόθεσμα στη μείωση της φορολογίας. Τόσα χρόνια δεν έχει γίνει διότι η κεντρική πολιτική σκηνή ήθελε τον απόλυτο έλεγχο των οικονομικών και της εξουσίας που αυτός συνεπάγεται, θέτοντας την Αυτοδιοίκηση σε ρόλο κομπάρσου. Ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι και τα αδιέξοδα είναι μπροστά μας. Πρέπει να προχωρήσουμε αποφασιστικά και να λάβουμε αποφάσεις που θα μας βοηθήσουν να πάμε τη χώρα και την κοινωνία ένα βήμα μπροστά. Το οφείλουμε στις γενιές που έρχονται…
Δημήτρης Γιάννου
Δήμαρχος Έδεσσας
