Σε αντίστοιχη παρέμβασή μου στα μέσα Ιουνίου είχα επισημάνει ότι υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στη χρηματοδότηση των έργων ΕΣΠΑ, καθώς ενώ τα έργα υλοποιούνται κανονικά, οι έλεγχοι και τα αιτήματα τμηματικής αποπληρωμής γίνονται κανονικά, οι πληρωμές δεν γίνονται… Οι Διαχειριστικές Αρχές δεν στέλνουν χρήματα για την αποπληρωμή των έργων, με αποτέλεσμα οι ανάδοχοι να μην μπορούν να συνεχίσουν την υλοποίηση και να προχωρούν σε διακοπή εργασιών!
Φυσικά, η έκκληση για επιστροφή στην ομαλότητα, τουλάχιστον σε ότι αφορά στην υλοποίηση των έργων ΕΣΠΑ, έπεσε στο κενό, καθώς το τελευταίο διάστημα η κατάσταση έχει εκτραχυνθεί τελείως.
Το φαινόμενο της διακοπής εργασιών στα έργα ΕΣΠΑ, που είχε ξεκινήσει πριν λίγους μήνες, έχει πάρει μορφή χιονοστιβάδας και ουσιαστικά μπορούμε να πούμε ότι το ΕΣΠΑ – το μοναδικό αναπτυξιακό χρηματοδοτικό εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας – σταδιακά σταματά να υλοποιείται!
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι στο Δήμο Έδεσσας, που μέχρι πρότινος μπορούσαμε να είμαστε υπερήφανοι ότι είχαμε μία πολύ καλή παρουσία στο ΕΣΠΑ, έχουμε διακοπή εργασιών στα περισσότερα χρηματοδοτούμενα έργα. Υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος από έργα, στα οποία έχουμε διακοπή εργασιών, όπως η ανάπλαση της πλατείας Γρανικού και της οδού 18ης Οκτωβρίου, η ανάπλαση του Κλεισοχωρίου, η αποκατάσταση της οικίας Τσάμη με μετατροπή της σε επισκέψιμο χώρο, τα έργα εξοικονόμησης ενέργειας σε δημοτικά κτήρια, η ανάπλαση του κεντρικού άξονα του Άγρα, η αντικατάσταση και βελτίωση των δικτύων ύδρευσης σε Έδεσσα, Κλεισοχώρι και Κεδρώνα.
Είναι έργα που δημιουργούν συνθήκες για ανάπτυξη και συμβάλουν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, όμως έχουν σταματήσει να υλοποιούνται! Τα αποτελέσματα σήμερα είναι δυσάρεστα, όμως στο άμεσο μέλλον μπορεί να είναι δραματικά, καθώς σήμερα αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα της ανεργίας των ανθρώπων που εργάζονται στα έργα αυτά και το γεγονός ότι υπάρχουν διάσπαρτα μισοτελειωμένα έργα που δημιουργούν δυσλειτουργίες στην καθημερινότητα, όμως εάν δεν καταφέρουμε να υλοποιήσουμε τα έργα στις προκαθορισμένες ημερομηνίες το κόστος τους θα πρέπει να πληρωθεί από το Ελληνικό Κράτος. Ουσιαστικά τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το ΕΣΠΑ θα γυρίσουν πίσω στις Βρυξέλλες και εμείς θα κληθούμε να πληρώσουμε το υπόλοιπο του κόστους των έργων, όμως με την κατάσταση των οικονομικών της Ελλάδας θεωρώ ότι οδηγούμαστε σε ένα ακόμη αδιέξοδο!
Το τραγικό της όλης υπόθεσης είναι ότι οδηγούμαστε σε αυτό το αδιέξοδο χωρίς λόγο, διότι η παρακράτηση των διαθεσίμων της εθνικής συμμετοχής στο ΕΣΠΑ και η απόδοσή τους για την ικανοποίηση άλλων αναγκών δεν μπορεί να εξηγηθεί από κανέναν λογικό άνθρωπο!
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά ήρθαν τα capital controls για να επιδεινώσουν την κατάσταση! Φυσικά, στον ιδιωτικό τομέα η ζημιά είναι τεράστια και έχει αναλυθεί, τόσο από παράγοντες της αγοράς όσο και από πολιτικά πρόσωπα. Αυτό που δεν έχει συζητηθεί είναι οι επιπλοκές των capital controls στην υλοποίηση των έργων ΕΣΠΑ. Μία σοβαρή επίπτωση είναι ότι οι διαγωνισμοί των τελευταίων έργων είναι άκαρποι, διότι οι υποψήφιοι ανάδοχοι δεν μπορούν να εκδώσουν εγγυητικές επιστολές, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ξεκινήσουν τα έργα. Πρέπει να επισημάνω ότι πρόκειται για τα τελευταία έργα της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου και ως εκ τούτου είναι εξαιρετικά πιεσμένα από χρονική άποψη και για το λόγο αυτό κάθε μέρα που χάνεται μπορεί να κοστίσει ακριβά…
Ουσιαστικά με την μη χρηματοδότηση των υλοποιούμενων έργων και στη συνέχεια με την εφαρμογή των capital controls έχουν τοποθετηθεί πολλά κιλά εκρηκτικών υλών στα θεμέλια του ΕΣΠΑ και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να αποκτήσουμε μία σειρά ημιτελών έργων ή να μετακυλιστεί το κόστος υλοποίησής τους από τις Βρυξέλλες στο Ελληνικό Κράτος. Ένα Ελληνικό Κράτος που πληρώνει με δανεικά τις μισθοδοσίες και τις συντάξεις και που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε αυτό το κόστος.
Βέβαια, θα ήταν λάθος να βλέπουμε μόνο τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα υποδομών του ΕΣΠΑ και να παραγνωρίζουμε τα προγράμματα κοινωνικού χαρακτήρα, που βελτιώνουν τις συνθήκες ποιότητας ζωής πολλών συμπολιτών μας. Τέτοια προγράμματα είναι το Βοήθεια στο Σπίτι που είναι κυριολεκτικά στον αέρα και το πρόγραμμα των Παιδικών Σταθμών που ο προϋπολογισμός του έχει μειωθεί δραστικά, όπως και τα υπόλοιπα προγράμματα λειτουργίας των υποστηρικτικών δομών! Τα προβλήματα αυτά πρέπει να λυθούν άμεσα και να υπάρξει επιστροφή στην ομαλή λειτουργία των προγραμμάτων κοινωνικού χαρακτήρα!
Τέλος, υπάρχει ένα στοιχείο που δεν σχετίζεται με το ΕΣΠΑ, αλλά δείχνει την τραγικότητα της κατάστασης. Όπως είναι γνωστό οι Δήμοι έχουν μοναδική ευκαιρία να υλοποιήσουν αναπτυξιακά έργα μέσω του ΕΣΠΑ, όμως την παρακολούθηση της καθημερινότητας και τα μικροέργα τα υλοποιούμε με τα χρήματα της ΣΑΤΑ, που είναι μέρος των θεσμοθετημένων πόρων μας. Δυστυχώς, έχουμε να λάβουμε χρήματα της ΣΑΤΑ από τον Μάρτιο, με αποτέλεσμα να αδυνατούμε να κλείσουμε και τις λακούβες στους δρόμους!
Είναι τελείως παράλογο στη δεδομένη χρονική στιγμή, με τα τεράστια χρηματοοικονομικά και αναπτυξιακά προβλήματα, να υπάρχει κίνδυνος να επιστρέψουμε χρήματα που θα μπορούσαν να δώσουν μία ανάσα στην ανάπτυξη της χώρας.
Είναι τελείως παράλογο τη στιγμή που έπρεπε να έχουμε δώσει έμφαση στην προετοιμασία για την επόμενη προγραμματική περίοδο, εμείς να ασχολούμαστε με το αν θα πληρωθούν τα έργα της προγραμματικής περιόδου που τελειώνει. Το αποτέλεσμα θα είναι η νέα προγραμματική περίοδος με τα καινούργια αναπτυξιακά χρηματοδοτικά εργαλεία να μας βρει και πάλι ανέτοιμους, να προσπαθούμε ασθμαίνοντας να προλάβουμε τις εξελίξεις. Γιατί χωρίς επιστροφή στην κανονικότητα και την ομαλότητα, ουδείς μπορεί να σχεδιάσει για το μέλλον, πολύ περισσότερο όταν δαπανώνται οι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι για να επιλυθούν προβλήματα που δημιούργησε η συγκεκριμένη πολιτική της μη χρηματοδότησης των έργων και της εφαρμογής των capital controls.
Για άλλη μια φορά θέλω να τονίσω ότι πρέπει να επιστρέψουμε στην ομαλότητα άμεσα. Οι κίνδυνοι που παραμονεύουν λόγω της σημερινής κατάστασης μπορεί να επηρεάσουν τα επόμενα χρόνια και αυτό δεν έχουμε το ηθικό δικαίωμα να το κάνουμε!
Δημήτρης Γιάννου
Δήμαρχος Έδεσσας
