Ο Γιάννης Σηφάκης, κεντρικός εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ στην Βουλή
για το νομοσχέδιο «Νέο καθεστώς στήριξης των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης και διατάξεις για το νομικό και λειτουργικό διαχωρισμό των κλάδων προμήθειας και διανομής στην αγορά του φυσικού αερίου και άλλες διατάξεις»
Η εισήγηση του Γιάννη Σηφάκη :
Έχω την τιμή να εισηγούμαι σήμερα εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ ένα σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος που αποτελεί θετική τομή όσον αφορά την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη χώρα μας, περιέχοντας το νέο καθεστώς στήριξης των ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο αντιμετωπίζει παράλληλα και σειρά προβλημάτων που έχουν προκύψει από τις ως τώρα πολιτικές που εφαρμόστηκαν από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Και ειλικρινά αισθάνομαι τυχερός , κατέχοντας προσωπικά τις με αριθμό πρωτοκόλλου ΡΑΕ 1 και 2 άδειες παραγωγής έργων ΑΠΕ σε λειτουργία από το 1999, να εισηγούμαι ένα νομοσχέδιο που όλοι οι φορείς των ΑΠΕ που συμμετείχαν χθες στην επιτροπή το χαρακτήρισαν ιδιαίτερα θετικό. Εξ’ άλλου υπερψηφίστηκε επί της αρχής από την μεγάλη πλειοψηφία των Κομμάτων.
Όπως ίσως γνωρίζετε η χώρα μας, παρά το ότι η ενεργειακή αγορά ΑΠΕ μετράει αρκετά χρόνια πλέον ( κάτι λιγότερο από 20) , δεν έχει ακόμη κανένα εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή επιτροπή μηχανισμό στήριξης των ΑΠΕ, κάτι που αποτελεί σημαντική αμέλεια των προηγούμενων κυβερνήσεων και έχει την επίπτωση του στο γεγονός ότι δεν μπορούμε να πάρουμε σαν χώρα καμιά μεταβατική περίοδο μέχρι την εφαρμογή του νέου καθεστώτος στήριξης.
Η ανάπτυξη και εφαρμογή του νέου καθεστώτος στήριξης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ εντάσσεται στο πλαίσιο της ενιαίας πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των δεσμευτικών ευρωπαϊκών και εθνικών στόχων για την διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.
Η αξιοποίηση του εγχώριου δυναμικού ΑΠΕ αποτελεί κεντρικό εθνικό ενεργειακό στόχο καθώς συμβάλει τόσο στην διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος προς την κατεύθυνση σταδιακής μείωσης της παραγωγής ενέργειας από άνθρακα, όσο και στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού καθώς και στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
Με ένα ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον, με συγκεκριμένη στήριξη της παραγωγής από ΑΠΕ όμως, πλέον, όχι μέσω εγγυημένων τιμών αλλά μέσω αγορακεντρικών μηχανισμών ούτως ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη σχέση κόστους- οφέλους για το κοινωνικό σύνολο.
Που βρισκόμαστε όμως σήμερα στη χώρα μας σε σχέση με τον εθνικό αλλά και τον δεσμευτικό στόχο, απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσον αφορά τις ΑΠΕ
Σήμερα λειτουργούν 5,289 GW ΑΠΕ παράγοντας 10.800 GWh πράσινη ενέργεια / έτος . Αν συνυπολογίσει κανείς και την παραγόμενη ενέργεια από τα Μεγάλα Υδροηλεκτρικά ( που μετρά στον εθνικό στόχο) τότε η συνολικά παραγόμενη πράσινη ενέργεια στη χώρα μας είναι 15.300 GWh / έτος . Είμαστε ήδη στο 16% με εθνικό στόχο 20% και δεσμευτικό έναντι της ΕΕ 18%.
Για να πιαστεί αυτός ο εθνικός στόχος εκτιμάται ότι απαιτείται πρόσθετη διείσδυση από τώρα ως το 2020 περί τα 2,5 GW ΑΠΕ, περίπου η μισή ισχύς από την μέχρι τώρα λειτουργούσα.
Για να έχουμε σήμερα τα 5, 289 GW οι τελικοί καταναλωτές πληρώνουν μέσω του ΕΤΜΕΑΡ ( που περιέχεται στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος) μεγάλη επιβάρυνση μεσοσταθμικά 18,13 €/ΜWh με τους οικιακούς καταναλωτές να επιβαρύνονται 24,87 €/MWh παρά την σημαντική μείωση 8% που έκανε η σημερινή κυβέρνηση από τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους.
Αυτό είναι το τοπίο στις ΑΠΕ σήμερα και οι συγκεκριμένοι εθνικοί στόχοι σε αριθμούς.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ- ΑΙΤΙΕΣ ΤΟΥΣ
Σίγουρα η χώρα έχει κάνει σημαντική πρόοδο στην επίτευξη των στόχων αλλά το έκανε πώς;
• Με σαφή έλλειψη ολοκληρωμένου μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού
• Με καθήλωση της ΔΕΗ ανανεώσιμες σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα κατέχοντας μόλις το 3% της εγκατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ.
• Χωρίς να υπολογίζει στους σχεδιασμούς της την εγχώρια προστιθέμενη αξία, την παραγωγή εγχώριου τεχνολογικού εξοπλισμού η ακόμη και την παραγωγή εξοπλισμού στο έδαφος της από ξένες προμηθεύτριες εταιρίες
• Η πολιτική για τις ΑΠΕ ήταν , εν πολλοίς, καθοδηγούμενη από την πίεση ξένων επιμελητηρίων και μεγάλων ξένων και εγχώριων εταιριών κατευθύνθηκε προς την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η ενεργειακή αγορά σε σημαντική αδιέξοδα των οποίων η εύκολη λύση ήταν πάντα η επιβολή σημαντικών βαρών στον τελικό καταναλωτή.
• Με πολύ μεγάλα ελλείμματα ( λόγω των πολιτικών αυτών) του Ειδικού Λογαριασμού του ΛΑΓΗΕ που πληρώνει τις ΑΠΕ, με αποτέλεσμα μεγάλες αβεβαιότητες και καθυστερήσεις πληρωμής των παραγωγών ΑΠΕ από 5-8 μήνες και ακόμη με κούρεμα τιμών, με το new deal, αιφνιδιάζοντας και δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα κυρίως τους μικρούς και μικρομεσαίους επενδυτές.
Όλα αυτά δείχνουν ανάγλυφα ότι η ανάγκη αλλαγής του καθεστώτος στήριξης των ΑΠΕ και η σταδιακή προσαρμογή και συμμετοχή τους στην ενεργειακή αγορά είναι απαραίτητα για την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ, την βιωσιμότητα της ίδια της αγοράς αλλά κυρίως της συγκράτησης του κόστους στον τελικό καταναλωτή.
ΝΕΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ
Το νέο καθεστώς στήριξης των ΑΠΕ προβλέπει ότι από 1ης Ιανουαρίου του 2016 οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στο διασυνδεδεμένο σύστημα συμμετέχουν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και εκκαθαρίζονται με βάση αυτή την συμμετοχή τους. Ως τώρα, το παλιό καθεστώς ( στο οποίο θα εξακολουθούν να είναι ενταγμένοι οι έχοντες υπογράψει σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας ως την 31/12/2015 ) προβλέπει αποζημίωση με βάση εγγυημένες τιμές ανά τεχνολογία ( feed in tariff) χωρίς συμμετοχή των ΑΠΕ σε διαδικασίες αγοράς.
Η στήριξη των ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με το νέο καθεστώς ,στο οποίο θα συμμετέχουν στην αγορά ενέργειας, θα βασίζεται στην ανάπτυξη ενός νέου μηχανισμού ο οποίος προβλέπει διαφορική προσαύξηση ( premium) επιπλέον της τιμής όπως αυτή διαμορφώνεται στην χονδρεμπορική αγορά ενέργειας. Η προσαύξηση αυτή θα είναι εγγυημένη για τον χρόνο των υπογεγραμμένων συμβάσεων με τον ΛΑΓΗΕ στο διασυνδεδεμένο σύστημα η τον ΔΕΔΔΗΕ στα νησιά
Υιοθετείται η διαφορική προσαύξηση ( η κυμαινόμενη προσαύξηση) ανά τεχνολογία και όχι η σταθερή προσαύξηση ώστε ανεξάρτητα από την τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς οι συγκεκριμένοι σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ανά τεχνολογία να έχουν προκαθορισμένο μέγεθος συνολικού εσόδου, αυτό που ονομάζεται πλέον Τιμή Αναφοράς ( Τ.Α.) για όλα τα έτη της σύμβασης των 20 ή 25 ετών.
• Η τιμή αναφοράς ( Τ.Α.), με την οποία θα αποζημιώνεται η κάθε τεχνολογία ΑΠΕ, καθορίζεται στο παρόν σχέδιο Νόμου και μπορεί να τροποποιείται κάθε χρόνο με απόφαση του Υπουργού μετά από εισήγηση της ΡΑΕ.
Από τα νέα έργα εξαιρούνται όσον αφορά το νέο καθεστώς τα αιολικά μέχρι 3 ΜW και οι λοιποί σταθμοί ΑΠΕ ως 500 kW.
Οι υπόλοιπες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ θα υπογράφουν Σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης Διαφορικής τιμής μετά από δημοπρασία μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών που θα γίνεται μετά από απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας .
Εντός του 2016 θα διεξαχθεί μια πιλοτική ανταγωνιστική διαδικασία για 40 MW φωτοβολταϊκών με συγκεκριμένη τιμή εκκίνησης .
Ακόμη για πρώτη φορά καθιερώνεται με το παρόν νομοσχέδιο ο εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός ( virtual net metering) που αποτελεί σημαντική ιστορική τομή και θα διευκολύνει πολύ ιδιαίτερα τους αγρότες , τις ΔΕΥΑ όπως επίσης τα Πανεπιστήμια.
Ο λογαριασμός ΑΠΕ στο ΛΑΓΗΕ χωρίζεται σε δύο υπολογαριασμούς. Το υπολογαριασμό αγοράς και τον υπολογαριασμό ενισχύσεων.
Ο λογαριασμός αγοράς για πρώτη φορά ( εκτός των άλλων) έχει έσοδα και από τους προμηθευτές για το σύνολο της ενέργειας που απορροφά στην χονδρεμπορική αγορά πολλαπλασιαζόμενη με την διαφορά της τιμής της χονδρεμπορικής αγοράς από την μεσοσταθμική τιμή που θα διαμορφωνόταν χωρίς την συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, κάτι που αποτελούσε πάγιο αίτημα των φορέων ΑΠΕ όλα τα προηγούμενα χρόνια.
ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ( άρθρα 27 έως 33)
Όσον αφορά το φυσικό αέριο
Ο ν. 4336/2015, όπως συμπληρώθηκε με το ν. 4337/2015, προβλέπει την απόσχιση του κλάδου διανομής των υφιστάμενων ΕΠΑ (Εταιρείες Παροχής Αερίου) με σύσταση νέας ΕΔΑ ( Εταιρία Διανομής Αερίου) . Θα πρέπει εν τούτοις να επισημανθεί ότι για λόγους διευκόλυνσης της μετάβασης στο νέο περιβάλλον, θα ήταν σημαντικά ευκολότερο να προβλεφθεί, εναλλακτικώς, η δυνατότητα απόσχισης του κλάδου προμήθειας από τις υφιστάμενες ΕΠΑ που οδηγεί σε ταυτόσημα αποτελέσματα. Η απόσχιση του κλάδου προμήθειας (αντί του κλάδου διανομής, όπως προβλέπει η σημερινή διατύπωση του ν. 4336/2015) εμφανίζει σημαντικά πλεονεκτήματα από νομική, οικονομική και διαχειριστική άποψη
Με το παρόν ρυθμίζεται αυτή η δυνατότητα.
ΤΕΜΕΝΟΣ
Στο άρθρο 35, ρυθμίζεται ένα χρονίζον από δεκαετίας και πλέον θέμα με την κατασκευή του Ισλαμικού Τεμένους Αθηνών με την διευθέτηση διαφόρων επιμέρους διαδικαστικών ενεργειών και την επίσπευση διοικητικών ζητημάτων προκειμένου να ξεκινήσει η κατασκευή του που έχει αποφασιστεί με τον Νόμο 3512/2006 και την υπουργική απόφαση του 2011 που καθόριζε το ακριβές σημείο της κατασκευής του με την υποβληθείσα από τότε μελέτη.
Το ζήτημα αυτό αποτέλεσε από δεκαετίες δέσμευση της Πολιτείας απέναντι στις φίλες Αραβικές χώρες για την πρόσφορη και κατάλληλη εξυπηρέτηση , στον χώρο της πρωτεύουσας, των λατρευτικών αναγκών των μουσουλμάνων πολιτών που ζουν ή επισκέπτονται την Αθήνα, των υψηλών επισκεπτών, των τουριστών, φοιτητών αλλά και προσφύγων ή μεταναστών. Η ανάγκη αυτή απορρέει και από το άρθρο 13 του Συντάγματος καθώς και από το άρθρο 9 της σύμβασης «για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών» που κυρώθηκε με το ΝΔ 53/1974
Η Αθήνα είναι η μόνη Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που δεν διαθέτει Ισλαμικό Τέμενος.
ΤΑΡ ( άρθρο 36)
Ακόμη με το νομοσχέδιο βελτιώνονται οι όροι μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και εταιρίας του αγωγού φυσικού αερίου TAP με την κατάργηση της εξαίρεσης αποζημίωσης από την εταιρία για τις δασικές εκτάσεις από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός. Με την προτεινόμενη διάταξη η εταιρία θα αποζημιώσει το δημόσιο για την επέμβαση σε δασικές εκτάσεις με την κείμενη εθνική νομοθεσία. Η ως τώρα συμφωνία δεν προβλέπει αποζημίωση του δημοσίου.
Ενίσχυση ΡΑΕ και ΛΑΓΗΕ ( άρθρο 37)
Ενισχύεται η ΡΑΕ και ο ΛΑΓΗΕ σε ανθρώπινο δυναμικό για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των διαγωνιστικών διαδικασιών και των λοιπών απαιτήσεων του παρόντος
Ακόμη η ΡΑΕ θα ενισχυθεί για την κάλυψη κενών οργανικών θέσεων του προσωπικού της με 26 θέσεις ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου
Η ΡΑΕ με σοβαρότητα και με άρτια επιστημονική τεκμηρίωση, λειτουργεί πλέον σαφώς υπέρ του δημοσίου συμφέροντος και του συμφέροντος του καταναλωτή, εξορθολογίζοντας την ενεργειακή αγορά με σειρά θετικών παρεμβάσεών της, όπως είναι η πρόταση για την αναδιάρθρωση των εσόδων του ειδικού λογαριασμού που υιοθετεί η Κυβέρνηση με το παρόν νομοσχέδιο, οι προτάσεις της για την αλλαγή προμηθευτή λόγω χρεών, η θέσπιση ενός νέου μηχανισμού επάρκειας με διαγωνιστικές διαδικασίες, η πρόταση για τη μείωση των τιμολογίων του ΔΕΣΦΑ, οι προσπάθειες για περιορισμό των ρευματοκλοπών, οι αποφάσεις για τις διασυνδέσεις των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, η πρόταση για το Target Model που θα αποτελέσει την βάση νομοσχεδίου που θα φέρει σύντομα για ψήφιση η Κυβέρνηση και άλλες πολλές αποφάσεις που έχουν ληφθεί τον τελευταίο έτος.
ΙΓΜΕ
Ρυθμίζονται θέματα μετακίνησης των υπαλλήλων του ΙΓΜΕ και του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος
Σημαντικό σημείο του νομοσχεδίου αποτελεί ο καθορισμός των θεμάτων που αφορούν στην Εθνική στρατηγική για την κλιματική αλλαγή ( ΕΣΠΚΑ) ( άρθρα 42- 45)
Με το παρόν εγκρίνεται το πρώτο σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής για την κλιματική αλλαγή και ακόμη συστήνεται Εθνικό Συμβούλιο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Διευκολύνεται η Λυρική σκηνή όσον αφορά την εγκατάσταση για τις ανάγκες της, βοηθητικές της κεντρικής σκηνής, σε υφιστάμενα κτίρια στην περιοχή του Ελαιώνα.
Τέλος συστήνεται φορέας διαχείρισης για το Πάρκο Τρίτση
Οι ως τώρα προσπάθειες διαχείρισης του μέσω του Α.Σ.Δ.Α. αποδείχτηκαν ανεπαρκείς με αποτέλεσμα την μεγάλη υποβάθμιση του . Με το παρόν συστήνεται φορέας διαχείρισης του με συμμετοχή και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ρυθμίζονται τα έσοδα του νέου φορέα. Με την ρύθμιση αυτή εκτιμάται ότι θα βοηθηθεί σημαντικά η ορθολογιστική του διαχείριση για την επίτευξη των σκοπών του προς όφελος των κατοίκων της Δυτικής Αθήνας αλλά και όλης της Αττικής με δεδομένη την υπερτοπική του σημασία.
Συμπερασματικά
Κες και Κοι συνάδελφοι, όπως απεδείχθη και στην ψηφοφορία στην επιτροπή επί της αρχής το νομοσχέδιο τυγχάνει ευρύτατης αποδοχής τόσο από την συντριπτική πλειοψηφία των Κομμάτων όσο και από τους φορείς που προσκλήθηκαν.
Είναι ένα χρήσιμο νομοθέτημα για την κοινωνία και την χώρα και με βάση αυτό σας καλούμε όλους να το υπερψηφίσετε
Σας ευχαριστώ
