Ο Πρόεδρος του ΕΚ, Martin Schulz, δήλωσε προτού δώσει το λόγο στον Πρόεδρο της Επιτροπής, Jean-Claude Junker, ότι η ετήσια ομιλία και συζήτηση για την Κατάσταση της Ένωσης αποτελεί μια πολύ σημαντική στιγμή στις εργασίες του Κοινοβουλίου, ιδιαίτερα σε μία περίοδο όπου μπορεί να γίνουμε μάρτυρες μιας θεμελιώδους αλλαγής και μόλις δύο ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής στη Μπρατισλάβα.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jean-Claude JUNCKER, ξεκίνησε την ομιλία του κατονομάζοντας τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα η ΕΕ: τον κατακερματισμό, τον λαϊκισμό, την ανεργία και την κοινωνική αδικία. «Ο λαϊκισμός δεν λύνει τα προβλήματα, μόνο τα δημιουργεί», τόνισε. Όσον αφορά το Brexit, είπε τα εξής: «Σεβόμαστε και εκφράζουμε τη λύπη μας για την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά η ΕΕ δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο. Θα χαρούμε εάν το αίτημα της Μ. Βρετανίας για έξοδο από την ΕΕ κατατεθεί το συντομότερο δυνατό.» Σημείωσε ακόμη ότι η νέα σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα περιλαμβάνει σε καμία περίπτωση λύσεις τύπου «à la carte» για την πρόσβαση της χώρας στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Ο κ. Juncker αναφέρθηκε και σε άλλες προκλήσεις τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη, όπως η επικύρωση της συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή, η σύναψη περαιτέρω συμφωνιών απελευθέρωσης του εμπορίου με τρίτες χώρες, όπως η CETA, η προστασία των δεδομένων, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η οικοδόμηση της κεφαλαιακής ένωσης, η πρόσβαση σε ίντερνετ υψηλής ταχύτητας και οι επενδύσεις που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Ανακοίνωσε επίσης ότι θα διπλασιαστεί το ποσό για το ευρωπαϊκό ταμείο επενδύσεων.
Σε ό,τι αφορά την προσφυγική κρίση τόνισε ότι «έχουμε αρχίσει να βλέπουμε δείγματα αλληλεγγύης, όμως χρειάζεται να γίνουν πολλά περισσότερα». Πρότεινε τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οργανισμού αλληλεγγύης και ενός νέου σχεδίου επενδύσεων για την Αφρική. Για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, τόνισε την ανάγκη να ενισχυθεί η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών αστυνομικών αρχών και πρότεινε, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση της Europol. Ανακοίνωσε επίσης την πρόταση δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας.
Δηλώσεις των επικεφαλής των πολιτικών ομάδων (για να παρακολουθήσετε τις πλήρεις δηλώσεις κάντε κλικ στο όνομα του κάθε ομιλητή)
Ο πρόεδρος της ομάδας του ΕΛΚ, Μάνφρεντ Βέμπερ (Γερμανία), αναφέρθηκε στις φιλοευρωπαϊκές απόψεις πολλών νεαρών Ευρωπαίων που ταξίδεψαν φέτος το καλοκαίρι με Interrail, τονίζοντας ότι «για την ευρωπαϊκή νεολαία, η Ευρώπη σημαίνει ένα καλύτερο μέλλον». Υπογράμμισε ακόμη ότι «η Τουρκία είναι ένας σημαντικός εταίρος, αλλά δεν θα μπορούσε να είναι πλήρες μέλος της ΕΕ». Κατέληξε λέγοντας ότι «οι πολίτες της Ευρώπης αυτό που θέλουν δεν είναι η διάσπασή της, αλλά να βρεθούν λύσεις στα προβλήματα».
Ο επικεφαλής της ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, Gianni Pittella (Ιταλία), ευχαρίστησε τον κ. Juncker για τις θετικές απαντήσεις που έδωσε στις προτάσεις της ομάδας του για την αειφόρο ανάπτυξη, το επενδυτικό πρόγραμμα, τις θέσεις εργασίας και τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής. Η ομιλία του κ. Γιούνκερ έδειξε ότι «έχει επίγνωση της κατάστασης και υπευθυνότητα», σημείωσε ο κ. Pittella, καλωσορίζοντας την ευελιξία και την έλλειψη αναφορών στη λιτότητα. Αναφερόμενος στο Brexit, ο κ. Pittella σημείωσε ότι η Πρωθυπουργός της Βρετανίας, Theresa May, κρατάει σε αναμονή την ΕΕ εδώ και τρείς μήνες από το βρετανικό δημοψήφισμα, και τόνισε την ανάγκη να αντιδράσει η ΕΕ.
Ο επικεφαλής των ΕΣΜ Syed KAMALL (Ηνωμένο Βασίλειο), δήλωσε ότι «η περισσότερη Ευρώπη, η μεγαλύτερη στρατιωτική ολοκλήρωση, και η αύξηση των χρεών» απομάκρυνε τους ανθρώπους από την ΕΕ. Προέβλεψε ότι «η απόρριψη των εύλογων ανησυχιών των Ευρωπαίων πολιτών θα οδηγήσει τους ψηφοφόρους σε ριζοσπαστικές πολιτικές δυνάμεις», συμπληρώνοντας ότι «η ΕΕ θα μπορούσε να κάνει λιγότερα, αλλά καλύτερα […] ανταποκρινόμενη στις νέες προκλήσεις και να προχωρήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που θα τη βοηθήσουν να καταστεί πιο ανταγωνιστική και θα δώσει ευκαιρίες στους πολίτες».
Ο επικεφαλής της ομάδας των Φιλελευθέρων, Guy VERHOFSTADT (Βέλγιο) είπε ότι υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των γενεών στην Ευρώπη, με τη νεότερη γενιά να τάσσεται υπέρ και την παλαιότερη να εμφανίζεται πιο επιφυλακτική. «Οι λαϊκιστές κηρύττουν μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας, ότι με την ανύψωση τειχών θα λυθούν όλα τα προβλήματα, αλλά πώς θα κρατήσουμε την κλιματική αλλαγή ή τους τρομοκράτες έξω από τη χώρα μας; Με φράχτες ή με τις ευρωπαϊκές πολιτικές;» διερωτήθηκε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι «η Ευρώπη είναι η θεραπεία για τον καρκίνο του εθνικισμού» και ότι το Brexit είναι μια ευκαιρία για την Ευρώπη.
«Οι πολίτες είναι εκείνοι που κουβαλούν τα χρέη στους ώμους τους», δήλωσε η Gabriele Zimmer (Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά, Γερμανία). «Συνεχίζουμε να μιλάμε για ευελιξία και απασχόληση, αλλά πώς να το πιστέψουν οι πολίτες;» διερωτήθηκε, λέγοντας ότι κατά προτεραιότητα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι πολίτες της Ευρώπης έχουν «σωστές θέσεις εργασίας και κατάλληλες συνθήκες για να ζήσουν». Η κα. Zimmer είπε επίσης ότι η ΕΕ πρέπει να γίνει πιο δημοκρατική.
Η Rebecca Harms (Πράσινοι, Γερμανία) τόνισε ότι η ΕΕ αποτελεί μια απάντηση στους αβέβαιους καιρούς της παγκοσμιοποίησης και έκανε έκκληση για νέες δράσεις που θα μπορούσαν να δώσουν στους πολίτες «νέα αίσθηση εμπιστοσύνης σε ένα νέο κοινό ευρωπαϊκό δρόμο». Απηύθυνε επίσης έκκληση για τη δημιουργία μιας κλιματικής ένωσης και για την ταχεία κύρωση της συμφωνίας για το κλίμα που έγινε στο Παρίσι.
Ο Nigel Farage (ΕΕΑΔ, Ηνωμένο Βασίλειο) επανέλαβε ότι ήταν ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Προέβλεψε ραγδαία αύξηση των κομμάτων της αντιπολίτευσης στην Ευρώπη, λέγοντας ότι «δεν πρόκειται να εμποδίσετε τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να λένε όχι στην πολιτική της Μέρκελ για τους πρόσφυγες», και ότι θα υπάρξουν περισσότερα δημοψηφίσματα για το θέμα της Ευρώπης.
Η Marine Le Pen (ΕΕΕ, Γαλλία) αποκάλεσε την ομιλία του κ Juncker «ανούσια και ελαττωματική», λέγοντας ότι ήταν «ουσιαστικά σαν μια κηδεία για την ΕΕ». Για την κa Le Pen, «το Brexit έσπασε πραγματικά ένα ταμπού, δείχνοντας ότι μπορεί κανείς να αφήσει την ΕΕ και να είναι καλύτερα». Απαντώντας σε ερώτηση, είπε ότι θα προτείνει ένα δημοψήφισμα για “Frexit” αν εκλεγεί πρόεδρος της Γαλλίας το 2017.
Η Diane Dodds, μη εγγεγραμμένη από το Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε ότι ελπίζει ότι μετά το Brexit «η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο να καθορίσουν και να οικοδομήσουν νέες και αμοιβαία επωφελείς σχέσεις».
Η σλοβακική προεδρία
Η ΕΕ αντιμετωπίζει πρωτοφανείς προκλήσεις, αλλά πρώτα απ’ όλα πρέπει να αγωνιστεί ενάντια στην αβεβαιότητα, τόνισε ο Ivan Korčok, μιλώντας εξ ονόματος της σλοβακικής προεδρίας του Συμβουλίου. Η σύνοδος κορυφής της 16ης Σεπτεμβρίου στη Μπρατισλάβα, θα αποτελέσει «μια ευκαιρία για μια ειλικρινή και ανοικτή συζήτηση» στον απόηχο του βρετανικού δημοψηφίσματος και «θα ξεκινήσει τη διαδικασία εύρεσης κοινού εδάφους στο μεταναστευτικό και την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια», τόνισε ο ίδιος.
