Το σχέδιο δράσης για τη μελλοντική ανάπτυξη του Δυτικού Παράκτιου Μετώπου της Θεσσαλονίκης, που εκπόνησε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου Terra-Med, παρουσιάστηκε σήμερα στο «Συνέδριο Παρουσίασης του Σχεδίου Δράσης για την Αποκατάσταση και Αναβάθμιση του Δυτικού Παράκτιου Μετώπου της Θεσσαλονίκης».
Στο συνέδριο, που διοργάνωσε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, κατατέθηκαν προτάσεις που αφορούν στις χρήσεις γης και στην οργάνωση της οικονομικής δραστηριότητας, καθώς και στην περιβαλλοντική προστασία και ανάδειξη των περιοχών ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος.
Η αναβάθμιση και ανάδειξη του Δυτικού Παράκτιου Μετώπου της Θεσσαλονίκης έχει αναχθεί σε στρατηγικό αναπτυξιακό στόχο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς πρόκειται για μια περιοχή με χρόνια μεγάλα περιβαλλοντικά και χωροταξικά προβλήματα, αλλά και με σημαντική οικονομική δραστηριότητα και αξιόλογες προοπτικές ανάπτυξης. Το Δυτικό Παράκτιο Μέτωπο της Θεσσαλονίκης εξάλλου αποτελεί ένα σημαντικό όσο και εξαιρετικά ευαίσθητο οικοσύστημα που περιλαμβάνει το μητροπολιτικό κέντρο της Θεσσαλονίκης και την πεδιάδα της Κεντρικής Μακεδονίας και ως αναπόσπαστο στοιχείο της ποιότητας ζωής και περιβάλλοντος του Ευρύτερου Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Αποτελείται από τμήματα των Δήμων Θεσσαλονίκης, Αμπελοκήπων-Μενεμένης και Δέλτα, συνιστώντας ένα σύνθετο περιβάλλον, με ισχυρές δεσμεύσεις προστασίας από τη μια και με έντονα «αστικά» χαρακτηριστικά από την άλλη, καθώς σε αυτήν συγκεντρώνονται πλήθος δραστηριοτήτων του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα.
Μέσα από το σχέδιο δράσης που παρουσίασε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας διατυπώνεται ένα χωρικό όραμα και μια στρατηγική για την περιοχή που καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις για έργα προτεραιότητας και τις πιθανές πηγές χρηματοδότησής τους.
Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, όπως δήλωσε στην εισαγωγική ομιλία του ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, φιλοδοξεί να βάλει οριστικά τέρμα στη διαχρονική περιβαλλοντική υποβάθμιση του Δυτικού Παράκτιου Μετώπου της Θεσσαλονίκης, κατάσταση που έχει ευρύτερες κοινωνικές συνέπειες στην περιοχή.
«Θέλουμε να διαμορφώσουμε ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή, που περιλαμβάνει από έργα και δράσεις προστασίας και ανάδειξης του περιβάλλοντος (αποκατάσταση ρεμάτων και υγροτόπων, σταθεροποίηση του εδάφους, ολοκλήρωση δικτύου ακαθάρτων και ομβρίων υδάτων, ενίσχυση παράκτιου αναχώματος) μέχρι τη δημιουργία περιπατητικών και ποδηλατικών διαδρομών και σε δεύτερο χρόνο επιχειρηματικού πάρκου και υποδομών για μαρίνες. Κομβικό ρόλο για την αντιμετώπιση του μείζονος περιβαλλοντικού προβλήματος της περιοχής θα παίξει το έργο αποκατάστασης και διευθέτησης του ρέματος Δενδροποτάμου με το οποίο αφενός θα περιοριστεί η ανεξέλεγκτη ροή αποβλήτων από βιομηχανίες που καταλήγουν στην ήδη επιβαρημένη από λύματα θαλάσσια περιοχή και αφετέρου θα ενισχυθεί η αντιπλημμυρική προστασία. Τα 14 έργα και δράσεις που παρουσιάζουμε στο σχέδιό μας για την πιο υποβαθμισμένη ίσως περιοχή του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, με συνολική έκταση περίπου 6.615 στρεμμάτων, αποτελούν στην ουσία την πρώτη φορά που επιχειρείται να γίνει μια ολοκληρωμένη παρέμβαση εξυγίανσης, με αναπτυξιακό πρόσημο, σε ένα χώρο που μέχρι σήμερα αποτελεί παράδειγμα εγκατάλειψης. Ενδεικτικό είναι ότι για τις ανάγκες της μελέτης ελέγχθηκαν μία προς μία 200 παραγωγικές μονάδες της περιοχής», επισήμανε ο κ. Τζιτζικώστας.
Όπως είπε ο κ. Τζιτζικώστας, «όλα τα προηγούμενα χρόνια, τις εποχές πριν την κρίση, πριν τη δημοσιονομική ασφυξία, το αναπτυξιακό μοντέλο της οικονομίας μας, έβριθε στρεβλώσεων. Και ένα από τα πιο εξόφθαλμα παραδείγματα, τέτοιου είδους στρεβλώσεων, εδώ στον τόπο μας είναι αναμφίβολα η ανισορροπία μεταξύ ανατολικής και δυτικής Θεσσαλονίκης. Η αναπτυξιακή διαδικασία που ακολουθήθηκε, αντί να αμβλύνει, διεύρυνε τις ανισότητες. Από τη μία πλευρά της πόλης, οι δείκτες ποιότητας ζωής βελτιώνονταν, από την άλλη πλευρά της πόλης, η επιβάρυνση και η υποβάθμιση μεγεθύνονταν. Και φυσικά, χαριστική βολή για τη δυτική Θεσσαλονίκη, αποτέλεσε η κρίση. Με αυτή την κατάσταση, ούτε ως διοίκηση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ούτε και προσωπικά δέχομαι να συμβιβαστούμε. Σ’ αυτή την πορεία, υπάρχει σημείο αναστροφής. Και αφετηρία είναι το ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, για την περιβαλλοντική αναβάθμιση του δυτικού παράκτιου τμήματος της πόλης».
Ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας δήλωσε αισιόδοξος πως με το σχέδιο δράσης για το Δυτικό Παράκτιο Μέτωπο Θεσσαλονίκης και με την αξιοποίηση πόρων από το Interreg, το νέο ΕΣΠΑ, , αλλά και μέσα από τα Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα των Υπουργείων Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης και Θάλασσας και Αλιείας «θα καταφέρουμε να βάλουμε οριστικά τέλος στη διαχρονική περιβαλλοντική υποβάθμιση του δυτικού παράκτιου μετώπου της Θεσσαλονίκης, μια κατάσταση που έχει ευρύτερες κοινωνικές συνέπειες στην περιοχή».
Οι κεντρικές στρατηγικές επιδιώξεις της Περιφέρειας, μέσα από το σχέδιο δράσης είναι η διατήρηση του χαρακτήρα της περιοχής και η δημιουργία προϋποθέσεων για την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας και επίσης η διατήρηση, η ανάδειξη και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Οι στόχοι για την εκπλήρωση των δύο αυτών επιδιώξεων είναι:
1.Η εξυγίανση της περιοχής παραγωγικών και λοιπών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
2.Η εξασφάλιση επαρκούς γης για την ανάπτυξη κεντρικών αστικών λειτουργιών.
3.Η βελτίωση της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος και η ενίσχυση της ελκυστικότητας της περιοχής.
4.Η προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος.
5.Η προστασία από βιομηχανικά ατυχήματα και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
«Δημιουργούμε μια περιοχή πρότυπο, όπου θα συνυπάρχουν με επιτυχία και με όρους βιωσιμότητας, σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο, αφενός μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα και αφετέρου ένα ιδιαίτερα αξιόλογο φυσικό περιβάλλον», επισήμανε ο κ. Τζιτζικώστας.
Ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας τόνισε ότι μέσω του νέου ΕΣΠΑ (ΣΕΣ 2014-2020) η Περιφέρεια δέσμευσε για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη το 10% του συνολικού προϋπολογισμού, που ξεπερνά τα 100 εκ. ευρώ. «Μέσα από τα έργα που θα υλοποιήσουμε το επόμενο διάστημα, δίνουμε απάντηση σε πέντε μεγάλες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας και οι οποίες εμφανίζονται με μεγαλύτερη οξύτητα στις αστικές περιοχές:
-Την οικονομική πρόκληση, με την φυγή ή το κλείσιμο επιχειρήσεων.
-Την κοινωνική, με την ανεργία, τη μείωση του εισοδήματος και τον αποκλεισμό κοινωνικών ομάδων.
-Τη δημογραφική, με τη γήρανση του πληθυσμού και μετανάστευση στο εξωτερικό για οικονομικούς και εργασιακούς λόγους.
-Την περιβαλλοντική, με την άναρχη οικοδόμηση, τη μείωση των χώρων πρασίνου και το κυκλοφοριακό πρόβλημα.
-Την πρόκληση από την κλιματική αλλαγή, με τον κίνδυνο από τις φυσικές καταστροφές και τη σπατάλη ενέργειας», είπε ο κ. Τζιτζικώστας.
Τα 14 έργα του σχεδίου δράσης
Τα προτεινόμενα έργα και παρεμβάσεις του σχεδίου δράσης, που της μελέτης που παρουσιάστηκαν από την αρχιτέκτονα – πολεοδόμο Χαρίκλεια Κυριακίδου και τη μηχανικό χωροταξίας πολεοδομίας και περιφερειακής ανάπτυξης Αναστασία Τασοπούλου, είναι συνολικά 14 και χωρίζονται σε δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος αφορά στα έργα «πρώτης προτεραιότητας», που είναι επτά, και στις «δράσεις που χρήζουν ωρίμανσης», οι οποίες είναι επίσης επτά και έπονται σε δεύτερη φάση:
α)Πρώτης προτεραιότητας
-Αντιπλημμυρική προστασία του ρέματος του Δενδροποτάμου.
-Αποκατάσταση της μόλυνσης στις εκβολές του ρέματος Δενδροποτάμου και σταθεροποίηση του εδάφους.
-Ολοκλήρωση δικτύου ακαθάρτων και ομβρίων υδάτων στην ευρύτερη περιοχή.
-Δημιουργία περιπατητικής και ποδηλατικής διαδρομής από το λιμάνι μέχρι τη λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου σε συνδυασμό με ήπια αναψυχή.
-Κατασκευή έργων ενίσχυσης παράκτιου αναχώματος στη Δημοτική Ενότητα Καλοχωρίου.
-Υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων ευρύτερης περιοχής Λαχαναγοράς.
-Εφαρμογή συστήματος φυτοαποκατάστασης σε εδαφικά οικοσυστήματα της περιοχής για τη λειτουργία τους ως χώρων αναψυχής.
β)Δράσεις που χρήζουν ωρίμανσης
-Ανάπτυξη Επιχειρηματικού Πάρκου στον Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης σε έκταση περίπου 200 στρεμμάτων.
-Μελέτη σκοπιμότητας και αξιοποίησης της περιοχής των παλαιών βυρσοδεψείων ως εμπορευματικό ή εμπορικό κέντρο.
-Μελέτη για τον ενιαίο χειρισμό της περιοχής των Λαχανοκήπων ως πόλου ανάπτυξης αστικών κεντρικών λειτουργιών.
-Χωροθέτηση και δημιουργία μαρίνας αναψυχής.
-Επικαιροποίηση υπάρχουσας μελέτης και κατασκευή αλιευτικού καταφυγίου εντός της περιοχής ΑΒ2 του Δήμου Δέλτα.
-Εφαρμογή συστήματος φυτοαποκατάστασης σε εδαφικά οικοσυστήματα της περιοχής για τη λειτουργία τους ως χώρων αναψυχής.
-Σχέδιο αποκατάστασης υγροτοπικών λειτουργιών Δενδροποτάμου.
Προτείνονται επίσης παρεμβάσεις όπως η Πολεοδόμηση Ζώνης Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων (ΠΕ14) Δήμου Δέλτα έκτασης περίπου 1.110 στρ. (χρήσεις μη οχλούσας βιομηχανίας-βιοτεχνίας), η μελέτη / έρευνα αντιστοίχισης επιτρεπόμενων χρήσεων με την Οδηγία SEVESO ΙΙΙ κ.ά.
Παρεμβάσεις πραγματοποίησαν ο Πρόεδρος της ΠΕΔΚΜ και Δήμαρχος Αμπελοκήπων Μενεμένης Λάζαρος Κυρίζογλου, ο Δήμαρχος Δέλτα Ευθύμιος Φωτόπουλος, ο Αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Γιουτίκας, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ Πάρις Μπίλλιας και εκπρόσωποι των εταίρων του έργου.
Το ευρωπαϊκό έργο Terra-Med («Αξιολόγηση της υποβάθμισης του εδάφους και σχεδιασμός αποκατάστασης για τον αειφόρο σχεδιασμό χρήσεων γης»), στο οποίο επικεφαλής εταίρος είναι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και εταίροι το ΑΠΘ (Τμήμα Χημείας) και το «St. Kliment Ohridski» Πανεπιστήμιο – ΠΓΔΜ (Σχολή Επιστημών Βιοτεχνολογίας), συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ και υλοποιείται στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος ΙΡΑ «Ελλάδα – ΠΓΔΜ 2007-2013».
