Τα βιο-απόβλητα αντιπροσωπεύουν περίπου το 35% των αστικών αποβλήτων και περίπου το 60% αυτών είναι απόβλητα τροφίμων που ανά κάτοικο της ΕΕ ανέρχονται σε 173 κιλά ετησίως. Με τη σύγχρονη γνώση και τεχνολογία μπορούν να μετατραπούν σε υψηλής αξίας βιο-προϊόντα.
Το έργο WaysTUP! θα συμβάλει στη διεθνή έρευνα μετατροπής των αστικών βιο-αποβλήτων σε καινοτόμα προϊόντα όπως π.χ. συστατικά τροφίμων και ζωοτροφών, βιοπλαστικά, βιοαιθανόλη, βιοάνθρακα, βιοδιαλύτες, πρωτεΐνες και έλαια.
Ο προσανατολισμός του WaysTUP! ενδιαφέρει τόσο τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, όσο και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, για την ενεργή συμμετοχή και την αλλαγή των συνηθειών των πολιτών, την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, την υποστήριξη των δημοτικών αρχών και των οργανισμών διαχείρισης αποβλήτων.
Στο WaysTUP!, που θα διαρκέσει έως το Φεβρουάριο του 2023, συμμετέχουν 26 ερευνητικοί εταίροι, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεις και δίκτυα πόλεων. Από την Ελλάδα συμμετέχουν το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η DRAXIS Περιβαλλοντική Α.Ε., η ΕΤΑΜ Α.Ε., η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης και το Δίκτυο Πόλεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κυκλική Οικονομία.
Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται η μείωση της σπατάλης των πόρων και η επαναχρησιμοποίηση υπολειμμάτων τροφών δίνοντας έμφαση στην αξιοποίηση φυτικών και ζωικών υποπροϊόντων, καθώς και στην παραγωγή ενέργειας.
Το WaysTUP! θα αναπτύξει ένα μικρό αριθμό πιλοτικών εγκαταστάσεων αξιοποίησης αστικών βιο-αποβλήτων και μετατροπής τους σε προϊόντα υψηλής αξίας. Οι πιλοτικές εφαρμογές θα εκτελεστούν στα Χανιά και στην Αθήνα, καθώς και σε ευρωπαϊκές πόλεις όπως η Βαλένθια, η Αλικάντε, η Αλκούδια (Ισπανία) το Λονδίνο (Ηνωμένο Βασίλειο), η Πράγα (Τσεχία) και η Τέρνι (Ιταλία).
Ήδη έχει αναπτυχθεί με επιτυχία ένα πρωτόκολλο εργαστηριακών αναλύσεων, αλλά και η μεθοδολογία ανάλυσης των βιο-αποβλήτων στις περιοχές πιλοτικής εφαρμογής. Επιπλέον, έχουν ξεκινήσει οι δραστηριότητες που σχετίζονται με την ανάπτυξη μιας σειράς λύσεων αξιοποίησης των αστικών βιο-αποβλήτων και σχετικών καλών πρακτικών, καθώς και καταγραφής των κυριότερων δυσκολιών που σχετίζονται με την εν λόγω αξιοποίηση.
Όσον αφορά στην προετοιμασία των πιλοτικών εφαρμογών στις πόλεις Αθήνα, Χανιά, Βαλένθια, Αλικάντε, Αλκούδια, Λονδίνο, Πράγα και Τέρνι, οι εταίροι του έργου βρίσκονται στη διαδικασία καθορισμού του τύπου και της διαδικασίας προμήθειας των πρώτων υλών που θα χρησιμοποιηθούν. Για παράδειγμα, παραλήφθηκαν απόβλητα τροφίμων από σχολεία και ξενοδοχεία για να μετατραπούν σε βιοαιθανόλη. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εργαστηριακές δοκιμές εκχύλισης ελαίων από υπολείμματα καφέ που παραλαμβάνονται από καφετέριες, ενώ επίσης έχει γίνει η επεξεργασία των πρώτων δειγμάτων χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων.
Ο στόχος όσον αφορά στην αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών είναι η ενδυνάμωση των τοπικών κοινοτήτων σε ό,τι αφορά στη διαλογή των βιο-αποβλήτων, καθώς και στην αποδοχή των παραγόμενων βιο-προϊόντων.
Ο στόχος της ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών ιδεών με βάση τα αστικά βιο-απόβλητα είναι να εκτιμήσει την ετοιμότητα της αγοράς, να καθορίσει κατάλληλα επιχειρηματικά μοντέλα και ιδέες προώθησης τους στην αγορά και να προετοιμάσει την είσοδο στην αγορά των προτεινόμενων τεχνολογικών λύσεων.
Τέλος θα αξιολογηθούν οι επιπτώσεις του έργου σε συνάρτηση με τις υφιστάμενες Ευρωπαϊκές πολιτικές, ενώ θα γίνουν προτάσεις για την υιοθέτηση νέων μοντέλων που υποστηρίζουν την ανακύκλωση και την αξιοποίηση των αστικών βιο-αποβλήτων.
