Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση που διοργάνωσαν συλλογικοί φορείς της πόλης στις 26-9-2022, στον προαύλιο χώρο του Πολύκεντρου στα Γιαννιτσά, με θέμα «100 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή: Κριτική και Aυτοκριτική» και ομιλητή τον ιστορικό και συγγραφέα Βλάση Αγτζίδη.
Ο ομιλητής, με απλό και κατανοητό λόγο και ταυτόχρονα με επιστημονική ακρίβεια και εντιμότητα, αναφέρθηκε στα θλιβερά γεγονότα που οδήγησαν στην καταστροφή του Ελληνισμού της Ανατολής, φωτίζοντας ταυτόχρονα τις αιτίες της.
Το 1914, είπε, ξεκίνησαν ομαδικές διώξεις κατά των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και της Ιωνίας. Το 1915 πραγματοποιήθηκε η Γενοκτονία των Αρμενίων και το 1916 ξεκίνησε η Γενοκτονία των Ποντίων. Οι μοναρχικές δυνάμεις στην Ελλάδα, συνδεδεμένες στο γερμανικό άρμα, συνέβαλαν με τον πιο αρνητικό τρόπο στη διαχείριση των μεγάλων παγκόσμιων αλλαγών της εποχής εκείνης, καθώς είχε ήδη ξεκινήσει ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Στην αρνητική τους συμβολή εντάσσεται τόσο η άρνηση συμμετοχής στη συμμαχική προσπάθεια έγκαιρης κατανίκησης της νεοτουρκικής αυτοκρατορίας με την εκστρατεία στην Καλλίπολη (1915), όσο και η ανορθολογική πολιτική που ακολούθησαν μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 και την ήττα του Βενιζέλου. Η πολιτική τους έφτασε στο απόγειο της κυνικότητας με την απαγόρευση εξόδου του ελληνικού πληθυσμού από τη Μικρά Ασία τις μέρες της κατάρρευσης του μετώπου και την κατά συνέπεια συνειδητή παράδοσή τους στα στρατεύματα του Μουσταφά Κεμάλ.
Είπε ακόμη ο ομιλητής ότι ο στοχασμός για τα γεγονότα εκείνα δεν χαρακτήρισε την ελλαδική κοινωνία μετά το 1922 και ότι μόλις τις δεκαετίες του ΄80 και του ΄90 η προσφυγική Μνήμη θα επιχειρήσει να διεκδικήσει χώρο στο κοινό εθνικό συλλογικό αφήγημα μέσα από την κινητοποίηση των ίδιων των συλλογικών φορέων του μικρασιατικού και ποντιακού ελληνισμού.
Μετά την ομιλία του Βλάση Αγτζίδη ακολούθησε πλούσια συζήτηση, ενώ στην αρχή της εκδήλωσης νέα κορίτσια τραγούδησαν παραδοσιακά και νεότερα τραγούδια για τη Μικρά Ασία και τον Πόντο και προβλήθηκε ντοκιμαντέρ σχετικό με τη μικρασιατική εκστρατεία.
Την παρουσίαση του ομιλητή και τον συντονισμό της συζήτησης έκανε η Θεανώ Ζουρνατζίδου.
Την εκδήλωση διοργάνωσαν η Μικρασιατική Εστία Πέλλας, η Εύξεινος Λέσχη Γιαννιτσών, ο Σύλλογος Ποντίων Γιαννιτσών, ο Ιστορικός Σύλλογος «ΑΡΣΟΥΣ GURPINAR» – Σύνδεσμος ελληνοτουρκικής φιλίας, ο Σύλλογος Στραντζαλιωτών Ν. Πέλλας «Η ΣΤΡΑΝΤΖΑ», ο Σύλλογος Κρητών και φίλων Κρήτης «ΜΙΝΩΙΤΕΣ» Γιαννιτσών, ο Πολιτιστικός και Ψυχαγωγικός Σύλλογος εργαζομένων Εργατικού Κέντρου Γιαννιτσών και η Παρέμβαση Πολιτών Πέλλας.
