Το μεγαλύτερο αθλητικό θέαμα στον κόσμο ξεκινά την Κυριακή 20 Νοεμβρίου και είναι συγκρίσιμο μόνο με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο πλανήτης θα κινείται μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου, σε ρυθμούς ποδοσφαίρου. Το ποδόσφαιρο έχει πάψει εδώ και καιρό να είναι απλώς ένα άθλημα, είναι μια τεράστια επιχείρηση και, ως εκ τούτου, πηγή δύναμης και πεδίο σύγκρουσης. Το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι η βιτρίνα αυτού του δικτύου συμφερόντων.
Φέτος το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι διαφορετικό. Γιατί παίζεται φθινόπωρο και γιατί μετακομίζει σε μια περιοχή, μακριά από τα παραδοσιακά ποδοσφαιρικά κέντρα: στη Μέση Ανατολή, στο Κατάρ. Αλλά επειδή το ποδόσφαιρο είναι εξουσία, χρήμα, διαπραγμάτευση επιρροής και διαφθορά, το επιλεγμένο μέρος είναι εμβληματικό όλων αυτών: ο Κόλπος των πετροδολαρίων, των απόλυτων μοναρχιών, της προκλητικής επίδειξης πλούτου και σπατάλης. Το Κατάρ, είναι μια μικρή χώρα μόλις δύο εκατομμυρίων κατοίκων, οι οποίοι κοιμούνται πάνω στο τρίτο μεγαλύτερο απόθεμα φυσικού αερίου στον κόσμο.
Πρόκειται για ένα εμιράτο με πετρέλαιο και φυσικό αέριο, το οποίο τόλμησε να αμφισβητήσει την περιφερειακή κυριαρχία της Σαουδικής Αραβίας, γεγονός που έχει δημιουργήσει περιφερειακές εντάσεις. Η δυναστεία Αλ Θανί έχει αισθανθεί αρκετά δυνατή ώστε να φλερτάρει με το Ιράν ή να ενοχλεί κατά καιρούς τα πιο συντηρητικά καθεστώτα, ώστε να κάνει αισθητή την παρουσία της. Το έκανε στη δεκαετία του 1990 με τη δημιουργία του Al Jazeera, το οποίο κλόνισε την πληροφοριακή αδυναμία της Μέσης Ανατολής με μια ασυνήθιστη ανεξαρτησία στην περιοχή και ήρθε να αποκαλύψει τις προκαταλήψεις και τις πλάνες των δυτικών μέσων ενημέρωσης.
Στην αυγή της δεύτερης δεκαετίας αυτού του αιώνα, βρήκε μια νέα πρόκληση: να τοποθετηθεί ως αουτσάιντερ στον ποδοσφαιρικό κόσμο. Από το τίποτα εκτοξεύτηκε για να κατακτήσει την παγκόσμια ποδοσφαιρική αγορά. Το εμιράτο κινητοποίησε όλες τις οικονομικές και, ως εκ τούτου, πολιτικές ικανότητες του. Στο στόχαστρο ήταν το Παρίσι, ένα από τα κάστρα του ποδοσφαίρου. Από εκείνο το κάστρο πίστευε ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει την πιστοποίηση της δύναμης του, η οποία περιλάμβανε την παραχώρηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022. Η υποστήριξη για το εγχείρημα στόχευσε στην κορυφή, στον πρόεδρο της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί.
Η ανάληψη του Μουντιάλ, που περιπλέκεται από την πώληση της PSG στους σεΐχηδες του Κατάρ, είναι ένα από τα άλυτα ζητήματα της τελευταίας δεκαετίας. Τα αίτια για εικαζόμενα εγκλήματα διαφθοράς, συναλλαγών και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος είναι ακόμα ανοιχτά και βρίσκονται στην πολιτική εξουσία (το Élysée εκείνη την εποχή), στη δύναμη των επιχειρήσεων (όμιλος Lagardère, αλυσίδα ξενοδοχείων ACCOR, κ.λπ.) και στους αθλητικούς μεσολαβητές, (σκοτεινά στελέχη όπως ο Μπλάτερ ή λαμπρές παλιές δόξες όπως ο Πλατινί).
Αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο ,ήταν καταδικασμένο να συνδέεται με σκάνδαλα και αρνητικές εικόνες. Ορισμένες επικρίσεις θέλουν να θεωρούνται ότι είναι ηθικές, λόγω της εμφανούς έλλειψης σεβασμού της χώρας (όπως όλων εκείνων στην περιοχή) για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και της ιδιαίτερης επιθετικότητας με την οποία αντιμετωπίζονται οι διάφορες μειονότητες. Ή οι πλειοψηφίες, όπως οι γυναίκες, δηλαδή τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός. Άλλες επικρίσεις έχουν κοινωνικό προσανατολισμό: η κατασκευή γηπέδων και υποδομών αποκάλυψε την υπερεκμετάλλευση των μαζών των μεταναστών, που είναι αυτές που εκτελούν τις πιο βαριές δουλειές στο εμιράτο. Ορισμένοι οργανισμοί αναφέρουν τρομακτικά στοιχεία για τα εργατικά ατυχήματα. Γίνεται λόγος για 4-6.000 θανάτους σε ατυχήματα που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια των εργασιών. Αν λάβουμε υπόψη ότι θα υπάρχουν τουλάχιστον 5.670 λεπτά αγώνα (χωρίς να υπολογίζονται οι περισσότερες από τις προβλέψιμες παρατάσεις ή ο χρόνος των πιθανών ποινών), μπορεί να λεχθεί ότι κάθε λεπτό ποδοσφαίρου θα έχει κοστίσει μια ανθρώπινη ζωή. Οι Καταριανοί διαψεύδουν αυτούς τους αριθμούς και παραδέχονται μόνο 34 θανάτους. Υπάρχει μια εν εξελίξει έρευνα της οποίας η πορεία και το εύρος είναι αμφίβολα.
Από τον κόσμο του ποδοσφαίρου, έχουν ακουστεί κάποιες μομφές από παλαίμαχους ποδοσφαιριστές, ή εκκλήσεις για μποϊκοτάζ, ή προβολές πανό σε κάποια γήπεδα. Αλλά η ανιχνεύσιμη δυσφορία των ενεργά δρώντων στο ποδόσφαιρο δεν είναι ηθική, αλλά λειτουργική. Στην Ευρώπη, που αποτελεί την ηγεμονική δύναμη στο χώρο του ποδοσφαίρου, δεν τους αρέσει που το Παγκόσμιο Κύπελλο παίζεται στη μέση της σεζόν, υποχρεώνοντας τα εθνικά πρωταθλήματα και το κυριότερο ποδοσφαιρικό προϊόν, το Champions League, σε διακοπή. Οι παίκτες, (οι οποίοι αντιμετωπίζονται ταυτόχρονα ως οικονομικές και αθλητικές οντότητες), εκτίθενται σε κίνδυνο τραυματισμού, δηλαδή μπορεί να καταστούν προβληματικές επενδύσεις. Όταν μια κυβέρνηση όπως η γερμανική, προσχώρησε σε κριτική, ο επικεφαλής της διπλωματίας του Κατάρ απάντησε ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν δίστασε να ζητήσει ενεργειακή συνεργασία από το εμιράτο.
Οι σεΐχηδες του Κόλπου έχουν εμπλακεί στον έλεγχο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Έχουν αγοράσει ομάδες, έχουν δώσει ονόματα στα γήπεδά τους και μεταφέρουν τους ανταγωνισμούς στους στα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Το άθλημα των εργατικών τάξεων στις απαρχές του 20ου αιώνα, είναι σήμερα ένα τέρας του αθλητισμού. Το λεγόμενο ποδόσφαιρο της βάσης μαραζώνει μέσα στην αθλιότητα της κοινωνικής, οικονομικής και αθλητικής περιθωριοποίησης.
Υπενθυμίζεται αυτές τις μέρες, ότι το προηγούμενο Παγκόσμιο Κύπελλο διεξήχθη στη Ρωσία, τέσσερα χρόνια μετά την κατάληψη της Κριμαίας, όταν ο Πούτιν ήταν ακόμα χρήσιμος εταίρος, με τον οποίο μπορούσε κάποιος να διαπραγματευτεί, παρά τον αμφιλεγόμενο ρόλο του στον πόλεμο της Συρίας. Ακούστηκε ένας μικρός θόρυβος, αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες πέρασαν από τις εξέδρες των γηπέδων της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης χωρίς να δείξουν ιδιαίτερη ενόχληση. Όπως είχαν κάνει to 2008 για τoυς Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, πριν το ΝΑΤΟ 2030 και η Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ μετατρέψουν την Κίνα σε συστημικό αντίπαλο και τη Ρωσία σε εχθρό προτεραιότητας. Οι διεθνείς καταδίκες της αθλητικής δραστηριότητας είναι τεράστιες προσωρινές προπαγανδιστικές επιχειρήσεις, τις οποίες οι αγώνες ωθούν στη λήθη.
Η απονομή του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ το 2010 προκάλεσε τεράστιο εκνευρισμό σε όσους είχαν στοιχηματίσει να μεταφέρουν την διοργάνωση στις ΗΠΑ, με τον Μπιλ Κλίντον ως πρωταγωνιστικό παράγοντα της επιχείρησης δημοσίων σχέσεων. Λέγεται ότι πολλοί μηχανισμοί χρησιμοποιούνται από την Ουάσιγκτον για να κυνηγήσουν μέχρι τέλους τους πρωταγωνιστές του σχεδίου, που απένειμε στο εμιράτο το Μουντιάλ. Εν αναμονή των δικαστικών αποφάσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη, η πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο έχει ήδη λάβει την αποζημίωση της: οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διοργανώσουν το επόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο (2026), μαζί με τον Καναδά και το Μεξικό, σε ένα είδος κοινοπραξίας, που θα αναζωογονήσει αυτόν τον τεράστιο χώρο ελεύθερου εμπορίου που σχεδιάστηκε στη NAFTA (Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου), ακριβώς όπως όταν ο Κλίντον ήταν στον Λευκό Οίκο.
Από το Κατάρ μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες-Καναδά-Μεξικό, το ποδόσφαιρο θα έλκεται σε μια ασυνήθιστη τροχιά για σχεδόν μια δεκαετία. Αυτό όμως δεν επηρεάζει την αληθινή κινητήρια δύναμή του ποδοσφαίρου, αυτή που ρυθμίζει την καθημερινή πραγματικότητα και πειράζει το μέλλον, τόσο του ποδοσφαίρου, όσο και των φιλάθλων. Το χρήμα και την εξουσία.
Πηγή: https://www.facebook.com/vangelis.chorafas
O Βαγγέλης Χωραφάς, διευθυντής της ιστοσελίδας γεωπολιτικής https://www.geoeurope.org/, δημοσιεύει καθημερινά πρωτότυπα άρθρα και αναλύσεις και στην προσωπική του σελίδα στο facebook (https://www.facebook.com/vangelis.chorafas).
