ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ – ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ – ΑΤΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ – ΥΠΟΚΛΟΠΕΣ
Μια πολύ ενδιαφέρουσα και εξαιρετικά επίκαιρη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας, 7 Νοεμβρίου, στο Εργατικό Κέντρο Γιαννιτσών, με θέμα: «Δημοκρατία – Κράτος δικαίου – Ατομικά δικαιώματα – Υποκλοπές». Την εκδήλωση διοργάνωσε η «Παρέμβαση Πολιτών Πέλλας» Ομιλητές ήταν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, και Κωστής Τσιτσελίκης, καθηγητής Δικαίου δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Ο κ. Μαραντζίδης στην εισήγησή του ανέφερε ότι «Γνωστό πλέον διεθνώς ως «ελληνικό Watergate» το σκάνδαλο των υποκλοπών διασύρει την κυβέρνηση και τη χώρα και δίνει παγκοσμίως την εντύπωση πως η Ελλάδα απομακρύνεται από εμπεδωμένες ευρωπαϊκές φιλελεύθερες αξίες και το κράτος δικαίου. Πάνω από όλα, το σκάνδαλο των υποκλοπών συνιστά βαριά προσβολή στο Σύνταγμα, εξαιτίας της οποίας απειλείται η δημοκρατική ομαλότητα. Επιπλέον, το σκάνδαλο προκάλεσε δυσάρεστους συνειρμούς ταραχωδών εποχών του παρελθόντος και ανακάλεσε μνήμες αντιδημοκρατικών πρακτικών της μετεμφυλιακής περιόδου.
Το ζήτημα αγγίζει όχι μία αλλά αρκετές όψεις του συνταγματικού οικοδομήματος: παραβιάσεις θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων, περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου, υπονόμευση της απρόσκοπτης λειτουργίας του βουλευτικού λειτουργήματος. Κρίσιμη διάσταση του προβλήματος αποτελεί το γεγονός πως με την παρακολούθηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ από επίσημες κρατικές υπηρεσίες, παραβιάστηκε η άρρητη συμφωνία της Μεταπολίτευσης η οποία συνέβαλε καταλυτικά στην πολιτική ομαλότητα της περιόδου: οι πολιτικοί αντίπαλοι στη δημοκρατία δεν αντιμετωπίζονται ως δυνάμει εχθροί του κράτους.
Το σκάνδαλο των υποκλοπών δεν συνιστά μεμονωμένο ατόπημα. Αντίθετα, πρόκειται για την κορυφή ενός μεγάλου παγόβουνου που αποκάλυψε έναν μηχανισμό παρακολουθήσεων που αφορά σε πολλές χιλιάδες άτομα κατ’ έτος.
Ο πρωθυπουργός έχει αντικειμενικά και υποκειμενικά την πολιτική ευθύνη. Η παραίτηση του ήταν και παραμένει η μόνη λυτρωτική διέξοδος για τη Δημοκρατία μας μετά από ένα τέτοιο σκάνδαλο. Μια τέτοια εξέλιξη θα λειτουργήσει αναζωογονητικά για τον κοινοβουλευτισμό μας και θα συμβάλει στη διαλεύκανση χωρίς σκιές. Διαφορετικά, το ζήτημα θα πλανάται για καιρό πάνω από το πολιτικό σύστημα και οι υποψίες πως μεθοδεύεται επιχείρηση συγκάλυψης θα απειλούν την πολιτική ομαλότητα».
Ο κ. Τσιτσελίκης στην ομιλία του τόνισε ότι «Από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του πολιτεύματος ενισχύθηκαν, σε συνάρτηση μάλιστα με το διεθνές και ευρωπαϊκό πολιτικό-θεσμικό περιβάλλον. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια κάτι δεν πάει καλά στην Ελλάδα. Τα ελλείμματα σε θεματική βάση μπορεί να είναι αναμενόμενα, αν και τα υγιή αντανακλαστικά θα ήταν η συντεταγμένη προσπάθεια θεραπείας τους. Όμως η διολίσθηση σε συγκεκριμένους δείκτες της δημοκρατίας γίνεται σταθερά, αργά και συγκαλυμμένα ή απροκάλυπτα ενίοτε και απότομα, με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης. Ο μιθριδατισμός της ελληνικής κοινωνίας στα μικρά και μεγάλα που συνθέτουν πια έναν μεγάλο κρατήρα στην καρδιά του Κράτους Δικαίου οδηγεί στο να θεωρούμε φυσιολογικό το δημοκρατικού έλλειμμα σε τέτοια έκταση και ένταση. Υπάρχουν χειροπιαστοί δείκτες για το τι συνιστά δημοκρατική σταθερά, ειδικά στην περίπτωση των υποκλοπών, και αυτοί έχουν οριστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και παραβιαστεί από την ελληνική κυβέρνηση. Η Δημοκρατία μας δοκιμάζεται στα σύνορα ενός χώρου γκρίζου και ζοφερού, που οι παλιοί γνωρίζουν πολύ καλά, καθώς δεκάδες χιλιάδες πολίτες παρακολουθούνται. Πολιτικοί αντίπαλοι και ενοχλητικοί δημοσιογράφοι. Έπρεπε να γίνει γνωστό ότι παρακολουθείται αρχηγός κόμματος, για να ανοίξει η συζήτηση και να αντιληφθούμε ότι (ξανα)ζούμε σε εποχή μαζικού φακελώματος. Η προσχηματική επίκληση της «εθνικής ασφάλειας», όπου παντού «ο εσωτερικός εχθρός ελλοχεύει», αντιστρέφει το πρόσημο της δημοκρατικής νομιμότητας της ίδιας της κυβέρνησης. Οι παρακολουθήσεις αναγνωρίστηκαν από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, όμως ευθύνες δεν αποδόθηκαν. Ούτε εξηγήσεις δόθηκαν, ενώ αποδεικτικά στοιχεία καταστράφηκαν. Η έννοια της ευθύνης (ποινική και πολιτική) έχει κουρελιαστεί. Η συγκάλυψη είναι σαρωτική, ενώ τα ΜΜΕ, ειδικά τα τηλεοπτικά, σιωπούν. Τέλος, η παρακολούθηση δημοσιογράφων και πολιτικών αντιπάλων παραβιάζει μια θεμελιακή συμφωνία που είχε σφραγίσει τη μεταπολίτευση: ότι εσωτερικός εχθρός δεν νοείται κανένα πολιτικό κόμμα. Επιστρέφουμε άραγε σε πρακτικές και τακτικές που σημάδεψαν τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 και που με τόσο κόπο τις είχαμε ξεπεράσει;».
Μετά τις εισηγήσεις ακολούθησε πλούσια και γόνιμη συζήτηση.
Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο εκπαιδευτικός Φώτης Χατζόγλου.
Η συγκεκριμένη εκδήλωση δεν ήταν απλώς μια ευκαιρία για ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων, αλλά και μια διαμαρτυρία για όσα συμβαίνουν τελευταία στη χώρα μας, που υποσκάπτουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, θέτουν σε κίνδυνο τις ατομικές μας ελευθερίες και μας υποτιμούν ως πολίτες, και ταυτόχρονα μια έμπρακτη προσπάθεια για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ατομικών δικαιωμάτων.
