- Το 80% των Ευρωπαίων συμφωνεί ότι τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης στηρίζουν εγκληματικές οργανώσεις και καταστρέφουν τις επιχειρήσεις και τις θέσεις εργασίας. 2 στους 3 θεωρούν επίσης τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης απειλή για την υγεία, την ασφάλεια και το περιβάλλον.
- Ωστόσο, το ένα τρίτο των Ευρωπαίων θεωρεί αποδεκτή την αγορά προϊόντων παραποίησης/απομίμησης όταν η τιμή του γνήσιου προϊόντος είναι υπερβολικά υψηλή. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 50% όταν πρόκειται για τους νέους.
- Αβεβαιότητα: Το 55% των Ελλήνων καταναλωτών δεν ήταν βέβαιο αν ένα προϊόν ήταν γνήσιο ή όχι, ενώ το 15% αναφέρει ότι έχει αγοράσει σκοπίμως προϊόντα παραποίησης/απομίμησης.
- Διαδικτυακή πειρατεία: Το 18% των Ελλήνων παραδέχεται ότι έχει αποκτήσει πρόσβαση σε περιεχόμενο παράνομα, ιδίως για να παρακολουθήσει αθλητικούς αγώνες (20%).
- Επιλογή της νόμιμης οδού: 4 στους 10 Ευρωπαίους έχουν πληρώσει για να αποκτήσουν πρόσβαση σε περιεχόμενο από νόμιμη πηγή το προηγούμενο έτος, ποσοστό της τάξης του 45% στην Ελλάδα.
Οι Ευρωπαίοι συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότερο τους κινδύνους και τις συνέπειες της αγοράς προϊόντων παραποίησης/απομίμησης και της πρόσβασης σε περιεχόμενο από παράνομες πηγές, σύμφωνα με νέα μελέτη σχετικά με την αντίληψη των πολιτών για θέματα διανοητικής ιδιοκτησίας, η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα από το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO).
Το 80% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι πίσω από τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης βρίσκονται εγκληματικές οργανώσεις και θεωρεί ότι η αγορά τέτοιων προϊόντων έχει εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις και τις θέσεις εργασίας. Το 83% των συμμετεχόντων στην έρευνα πιστεύει επίσης ότι κάτι τέτοιο ενισχύει την αντιδεοντολογική συμπεριφορά, ενώ τα δύο τρίτα τη θεωρούν ως απειλή για την υγεία και την ασφάλεια και για το περιβάλλον.
Όσον αφορά την πειρατεία, το 82% των Ευρωπαίων συμφωνεί ότι η απόκτηση ψηφιακού περιεχομένου μέσω παράνομων πηγών ενέχει τον κίνδυνο επιβλαβών πρακτικών (απάτες ή ακατάλληλο για ανηλίκους περιεχόμενο).
Παρά τα εν λόγω θετικά αποτελέσματα, η μελέτη αποκαλύπτει επίσης ότι 1 στους 3 Ευρωπαίους (31%) εξακολουθεί να θεωρεί αποδεκτή την αγορά προϊόντων παραποίησης/απομίμησης όταν η τιμή του γνήσιου προϊόντος είναι υπερβολικά υψηλή, ποσοστό που ανέρχεται στους μισούς (50%) στην περίπτωση των νεότερων καταναλωτών ηλικίας 15-24 ετών.
Μεταβαίνοντας από τη θεωρία στην πράξη, το 13% των Ευρωπαίων αναφέρει ότι έχει αγοράσει σκοπίμως προϊόντα παραποίησης/απομίμησης τους τελευταίους 12 μήνες. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 26% για τα άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών, ποσοστό διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ μειώνεται στο 6% στην ηλικιακή ομάδα 55-64 ετών και κάτω του 5% στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω.
Σε επίπεδο χώρας, το ποσοστό των καταναλωτών που έχει αγοράσει σκοπίμως προϊόντα παραποίησης/απομίμησης κυμαίνεται από 24% στη Βουλγαρία έως 8% στη Φινλανδία. Εκτός από τη Βουλγαρία, η σκόπιμη αγορά προϊόντων παραποίησης/απομίμησης υπερβαίνει τον μέσο όρο της ΕΕ στην Ισπανία (20%), την Ιρλανδία (19%), το Λουξεμβούργο (19%) και τη Ρουμανία (18%).
Η μείωση της τιμής των γνήσιων προϊόντων παραμένει ο λόγος που αναφέρεται συχνότερα (43%) προκειμένου να διακοπεί η αγορά προϊόντων παραποίησης/απομίμησης. Ο κίνδυνος της κακής εμπειρίας (προϊόντα κακής ποιότητας για το 27% των ατόμων, κίνδυνοι για την ασφάλεια για το 25% και ποινές για το 21%) αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα που εμποδίζει τους καταναλωτές να αγοράζουν προϊόντα παραποίησης/απομίμησης.
Αβεβαιότητα μεταξύ των καταναλωτών
Η αβεβαιότητα όσον αφορά τη γνησιότητα παρουσιάζει επίσης αυξητική τάση. Σχεδόν 4 στους 10 Ευρωπαίους (39%) έχουν αναρωτηθεί αν έχουν αγοράσει κάποιο προϊόν παραποίησης/απομίμησης, ενώ οι μισοί νέοι (52%) δήλωσαν το ίδιο.
Οι ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών είναι επίσης σημαντικές: ενώ περίπου το ένα τέταρτο των καταναλωτών στη Δανία και στις Κάτω Χώρες (26%) δεν ήταν βέβαιο κατά πόσον το προϊόν που αγόρασε ήταν γνήσιο, το αντίστοιχο ποσοστό αυξάνεται στο 72% στη Ρουμανία.
Οι Ευρωπαίοι δείχνουν επίσης αβεβαιότητα σχετικά με τη νομιμότητα των πηγών που χρησιμοποιούν για το διαδικτυακό περιεχόμενο, με το 41% να διερωτάται κατά πόσον μια πηγή στην οποία παρασχέθηκε πρόσβαση ήταν νόμιμη ή όχι.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του EUIPO, Christian Archambeau, δήλωσε τα εξής:
Η κατανόηση των αντιλήψεων των πολιτών συμβάλλει στη διεξαγωγή ουσιαστικών συζητήσεων τόσο με τους καταναλωτές όσο και με τα ενδιαφερόμενα μέρη, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης και προβολής. Η τελευταία έκδοση της μελέτης σχετικά με την αντίληψη για τη διανοητική ιδιοκτησία παρέχει νέες συναφείς πληροφορίες σχετικά με την αντίληψη περί παραβίασης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και υπογραμμίζει για μία ακόμη φορά την ανάγκη στήριξης της προστασίας των καταναλωτών. Επιβεβαιώνει επίσης τις θετικές εξελίξεις όσον αφορά την ευαισθητοποίηση και τη διαθεσιμότητα ψηφιακού περιεχομένου από νόμιμες πηγές.
Ψηφιακή πειρατεία και αθλητικές εκδηλώσεις
Οι Ευρωπαίοι αντιτίθενται γενικά στη χρήση πειρατικού περιεχομένου: Το 80% δηλώνει ότι προτιμά να χρησιμοποιεί νόμιμες πηγές για την πρόσβαση σε διαδικτυακό περιεχόμενο, εάν είναι διαθέσιμη μια οικονομικά προσιτή επιλογή.
Πράγματι, σχεδόν 9 στα 10 άτομα γνωρίζουν τουλάχιστον μία νόμιμη επιλογή για την πρόσβαση σε περιεχόμενο στη χώρα τους και περισσότεροι από 4 στους 10 Ευρωπαίους (43%) έχουν πληρώσει για την πρόσβαση, την τηλεφόρτωση ή τη μετάδοση περιεχομένου που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας από νόμιμη υπηρεσία κατά το προηγούμενο έτος.
Ωστόσο, μεγάλη πλειονότητα των ατόμων (65%) θεωρεί αποδεκτή την πειρατεία όταν το περιεχόμενο δεν είναι διαθέσιμο στη συνδρομητική τους υπηρεσία.
Επιπλέον, το 14% των Ευρωπαίων παραδέχεται ότι απέκτησε σκοπίμως πρόσβαση σε περιεχόμενο μέσω παράνομων πηγών κατά τους τελευταίους 12 μήνες. Το ποσοστό αυξάνεται σε 1 στους 3 (33%) για τους νέους ηλικίας 15 έως 24 ετών. Αυτό ισχύει ιδίως στην περίπτωση της παρακολούθησης αθλητικών αγώνων, με τη χρήση παράνομων συσκευών ή εφαρμογών μετάδοσης συνεχούς ροής.
Το ποσοστό των ατόμων που έχουν πρόσβαση σε πειρατικό περιεχόμενο ποικίλλει επίσης ανά χώρα, καθώς κυμαίνεται από 9% στη Φινλανδία και τη Δανία έως 22% στη Μάλτα.
Η καλύτερη τιμή και η μεγαλύτερη ποικιλία περιεχομένου από νόμιμες πηγές είναι οι συνηθέστεροι λόγοι για την απομάκρυνση των καταναλωτών από πειρατικό περιεχόμενο.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ
Η έκθεση παρουσιάζει τα πορίσματα της μελέτης του 2023 με τίτλο «Ευρωπαίοι πολίτες και διανοητική ιδιοκτησία: Αντίληψη, ευαισθητοποίηση και συμπεριφορά» (Μελέτη σχετικά με την αντίληψη της ΔΙ), και αναδεικνύει περαιτέρω τα πορίσματα των προηγούμενων μελετών σχετικά με την αντίληψη περί διανοητικής ιδιοκτησίας του 2013, του 2017 και του 2020. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η συγκέντρωση γνώσεων σχετικά με τη στάση των Ευρωπαίων καταναλωτών σε ό,τι αφορά τη διανοητική ιδιοκτησία. Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν 25.824 διαδικτυακές συνεντεύξεις από τις 30 Ιανουαρίου έως τις 15 Φεβρουαρίου 2023 με κατοίκους όλων των κρατών μελών της ΕΕ ηλικίας 15 ετών και άνω.
Σχετικά με το EUIPO
Το EUIPO είναι ένας από τους μεγαλύτερους αποκεντρωμένους οργανισμούς της ΕΕ με έδρα το Αλικάντε της Ισπανίας. Το EUIPO, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα πλέον καινοτόμα γραφεία διανοητικής ιδιοκτησίας στον κόσμο, διαχειρίζεται την καταχώριση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUTM) και του καταχωρισμένου κοινοτικού σχεδίου ή υποδείγματος (ΚΚΣΥ), αμφότερα τα οποία παρέχουν προστασία διανοητικής ιδιοκτησίας σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Διεξάγει επίσης δραστηριότητες συνεργασίας με τα εθνικά και περιφερειακά γραφεία διανοητικής ιδιοκτησίας της ΕΕ και φιλοξενεί το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Παραβίαση των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Επιπλέον, το EUIPO διοργανώνει τα βραβεία DesignEuropa ανά διετία για την αναγνώριση εξαιρετικών βιομηχανικών σχεδίων ή/και υποδειγμάτων και των σχεδιαστών τους.
Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο παραβίασης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας συστάθηκε το 2009 με σκοπό να στηρίξει την προστασία και την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και να συμβάλει στην καταπολέμηση της αυξανόμενης απειλής από τις παραβιάσεις δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στην Ευρώπη. Οι αρμοδιότητες σχετικά με τη λειτουργία του μεταφέρθηκαν στις 5 Ιουνίου 2012 στο EUIPO με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 386/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.
